Οι σταθμοί της χερσαίας μετακίνησης

Η μετακίνηση στην ενδοχώρα με ζώα ή άμαξες διαρκούσε ημέρες και συχνά εβδομάδες. Για το λόγο αυτό ήταν αναγκαίοι οι σταθμοί ξεκούρασης και διανυκτέρευσης των ταξιδιωτών. Σε τακτά διαστήματα στο μήκος μεγάλων και μικρότερων οδικών αρτηριών ήταν χτισμένα αρχικά τα zaviye, είδος ξενώνων, που διευθύνονταν από δερβίσηδες. Εκεί οι ταξιδιώτες μπορούσαν να βρουν στέγη και τροφή για να περάσουν τη νύχτα. Σε σημεία της διαδρομής, όπου δεν υπήρχε στέγη, τα καραβάνια σταματούσαν σε κάποιο τόπο με νερό και σκιά, σχημάτιζαν κύκλο με τα ζώα και άναβαν φωτιά στη μέση. Κάποιοι φρουρούσαν την ομάδα όλη τη νύχτα από επιθέσεις ζώων και ληστών, χωρίς μεγάλη επιτυχία πάντα.

Mετά την αύξηση της εμπορικής κίνησης στο εσωτερικό και εξωτερικό της Aυτοκρατορίας, οι διευρυμένες ανάγκες για κατάλυμα, οδήγησαν στην ανέγερση ειδικών κτισμάτων. Γνωστά ως χάνια και καραβανσεράγια, τα κτίσματα αυτά περιβάλλονταν από τείχος για την προστασία των ενοίκων, ενώ η κάτοψή τους είχε σχήμα τετραγώνου με μια αυλή στο κέντρο. Γύρω απ' αυτήν αναπτύσσονταν χώροι υποδοχής των ταξιδιωτών. Τ' απλούστερα κτίσματα περιλάμβαναν μόνο την αυλή, όπου απέθεταν τα φορτία και παρέμεναν τα ζώα τη νύχτα, και κάποια δωμάτια γύρω, ενώ τα μεγαλύτερα διέθεταν κουζίνα, αποθήκες, αποχωρητήρια καθώς και μαγαζιά. Τα μεγάλα καραβανσεράγια αποτέλεσαν συχνά κέντρο εμπορικών δραστηριοτήτων. 'Eμποροι και τεχνίτες τα χρησιμοποιούσαν ως μόνιμη κατοικία, προσελκύοντας μ' αυτό τον τρόπο και άλλους, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται καινούργιες πόλεις γύρω απ' αυτά.

Συχνές είναι οι μαρτυρίες ταξιδιωτών, ιδίως ξένων περιηγητών, για τις ελάχιστα ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής. Στα μικρά καραβανσεράγια, ζώα και άνθρωποι αναγκάζονταν να διαμένουν στον ίδιο χώρο, την αυλή. Aκόμα και στα μεγαλύτερα οι ανέσεις ήταν περιορισμένες. Με το πέρασμα του χρόνου και καθώς εμφανίζονταν εναλλακτικοί τρόποι ταξιδιού και διαμονής, τα σημάδια εγκατάλειψης και παρακμής στα χάνια και καραβενσαράγια γίνονταν έντονα. Οι ταξιδιώτες αναγκάζονταν να μένουν σε βρώμικους χώρους, γεγονός που προκαλούσε έντονες διαμαρτυρίες.




ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ