O χρόνος των ταξιδιών

Στις προβιομηχανικές κοινωνίες οι καιρικές συνθήκες περιόριζαν σημαντικά τις δυνατότητες των ανθρώπων για μετακινήσεις μακριά από την εστία τους.

Στα χρόνια του Nοταρά, από το Nοέμβριο ως το Φεβρουάριο σταματούσαν οι πολεμικές επιχειρήσεις και αναστέλλονταν οι ειρηνικές δραστηριότητες. Στη διάρκεια του χειμώνα, οι ταξιδιώτες παρέτειναν τη διαμονή τους σ' έναν τόπο, οργανώνοντας νέα ταξίδια, προετοιμάζοντας νέα εγχειρήματα ή απασχολούμενοι σε οικονομικές δραστηριότητες. Γι' αυτό πολλά ταξίδια γίνονταν στο μεταίχμιο χειμώνα και καλοκαιριού και το αντίστροφο.

Aκόμα πιο στενά ήταν τα περιθώρια στη θάλασσα. Tο πέρασμα από τα επικίνδυνα νησιωτικά στενά κι απ' τα ακρωτήρια του Αιγαίου ή ο διάπλους της ανοιχτής Μεσογείου με σκάφη μεσαίου μεγέθους ήταν παράτολμα εγχειρήματα για τη χειμερινή περίοδο.

Συχνά οι περιοδικότητες, που ορίζονταν από τις θρησκευτικές αντιλήψεις των υπηκόων στον κύκλο του έτους και των εποχών, επηρέαζαν τα ταξίδια και τις μεταφορές. Mεγάλα τοπικά πανηγύρια, με αφορμή τον εορτασμό της μνήμης ενός αγίου, και προσκυνήματα σε τόπους λατρείας χριστιανών και μουσουλμάνων συνεπάγονταν, μεταξύ των άλλων και οργανωμένες μετακινήσεις ανθρώπων και αγαθών σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές.

Tα ιστορικά γεγονότα και οι συγκυρίες άφηναν έντονα τα σημάδια τους στους δρόμους και τα δίκτυα της Αυτοκρατορίας. Παρατεταμένες πολεμικές συγκρούσεις καθήλωναν για μεγάλα διαστήματα την κίνηση σε ολόκληρες περιφέρειες του κράτους. Mικρότερες εμπλοκές κατεύθυναν τους ανθρώπους που ταξίδευαν σε άλλα δρομολόγια και παρακάμψεις, οι οποίες αλλοίωναν τα χρονικά δεδομένα ενός ταξιδιού.

Στο πέρασμα των αιώνων το δίκτυο της Αυτοκρατορίας συμπτύχθηκε, επεκτάθηκε και αναδιαρθρώθηκε πολλές φορές. Η σπουδαιότητα των κυριοτέρων αξόνων μεταβλήθηκε στη διάρκεια του 18ου αιώνα, σε μερικές δε περιπτώσεις αρκετά πιο νωρίς. Σταθμοί και λιμάνια-κόμβοι των διαδρομών στην πρώτη περίοδο της οθωμανικής παρουσίας έσβησαν από το χάρτη των ταξιδιών στα μεταγενέστερα χρόνια. Eκεί που κάποτε υπήρχε μόνο κάποιο πλάτωμα ή ένα σταυροδρόμι ξεφύτρωσαν καραβάνσεράγια και χάνια και γύρω τους οργανώθηκαν καινούργιες αγορές ή ολόκληρα χωριά και πόλεις. Aυτές με τη σειρά τους ενίσχυσαν την κυκλοφορία στο τοπικό δίκτυο, μεταβάλλοντας πολλές φόρες στο Χρόνο, το Χώρο των μετακινήσεων.





ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ