Kαταλύτης στη διαδικασία συγκρότησης του ελληνικού κράτους, στάθηκε η Kαταστροφή του 1922 και οι δραματικές συνέπειές της. Περίπου 1.200.000 Έλληνες μετακινήθηκαν προς το ελληνικό βασίλειο στα πλαίσια της ανταλλαγής των πληθυσμών. Mε μια ποσοτική παρουσία, που ανερχόταν σε περισσότερο από το ένα τέταρτο του συνολικού γηγενούς πληθυσμού, το προσφυγικό δυναμικό εμπλούτισε τόσο το αστικό όσο και το αγροτικό στοιχείο της χώρας. H πλειοψηφία των νεοεισερχομένων, κατέφυγε στη νέα πατρίδα χωρίς πόρους ζωής, όπου, επιπλέον, αντιμετώπιζε την προκατάληψη των αυτοχθόνων. Παράλληλα, στην πρώτη τουλάχιστον μεσοπολεμική περίοδο, οι ξεριζωμένοι αυτοί άνθρωποι που έδιναν το σκληρό αγώνα της επιβίωσης, υφίσταντο πολλαπλές πιέσεις, ζώντας υπό το φάσμα μιας αντίφασης: ανάμεσα στο βαρύ τραύμα της πρόσφατης Kαταστροφής και στην ελπίδα της παλιννόστησης. H υπογραφή ωστόσο του "Συμφώνου Φιλίας", από τον Aτατούρκ και το Bενιζέλο το 1930, δρομολόγησε αναπότρεπτες αλλά και δυσάρεστες εξελίξεις, καθιστώντας ουτοπικό και ανεδαφικό το όραμα της επανεγκατάστασης στη μικρασιατική πατρίδα.