H κατάσταση της ελληνικής οικονομίας

Aπόσπασμα εμπιστευτικής επιστολής του Eμμ. Tσουδερού προς το δικτάτορα Θεόδωρο Πάγκαλο της 4ης Iουλίου 1926. Πρόκειται για ένα διεισδυτικό κείμενο με ενδιαφέρουσες επισημάνσεις. Περιλαμβάνεται στο: Aρχείο Eμμ. Tσουδερού, Tράπεζα Eλλάδος, Φακ. 98, δημοσιευμένο στο: Θ. Bερέμης, Oικονομία και Δικτατορία, Aθήνα 1982., σ. 169

(...) Πιστεύω ότι μόνον διά του ξένου κεφαλαίου δύναται ν' αναπτυχθή πλουτολογικώς η χώρα. Διότι ου μόνον μας λείπουν τα προς τούτο αναγκαία κεφάλαια, αλλά προ παντός διότι δεν έχομεν κατάλληλον τεχνικόν προσωπικόν και τα μηχανικά μέσα. Εν τούτοις η αθρόα εκχώρησις των επιχειρήσεων τούτων, αι οποίαι μέχρις ου καταστούν παραγωγικαί απαιτούν δαπάνας διά την υπηρεσίαν των χορηγουμένων δανείων, δεν είναι έργον συνετής οικονομικής πολιτικής. Ιδέτε τι κοστίζουν ήδη τα δάνεια της Ούλεν, των σιδηροδρόμων, των αποξηράνσεων, των τηλεφώνων κτλ. Προσετέθη εξ αφορμής αυτών εις τον προϋπολογισμόν βάρος αισθητόν, αρκετόν ήδη ώστε να χρειάζεται "διάλειμμα" διά να ετοιμασθώμεν διά τας δαπάνας νέων εν τω μέλλοντι παραχωρήσεων. Βλέπετε αυτή είναι η δυσμενής άποψις των υποθέσεων αυτών. Εάν επί εν έτος σταματήσωμεν, εάν τας νέας επιχειρήσεις που θα παρουσιασθούν τας συζητήσωμεν μετά προσοχής και υπό το φως των οικονομικών μας δυνάμεων, εστέ βέβαιος ότι θα είναι τούτο προς το συμφέρον και της εθνικής οικονομίας αλλά και του τόπου από απόψεως πολιτικής. Εις στιγμάς οικονομικών δυσχερειών ενός τόπου, δεν συμφέρει να υπάρχουν πολλά ξένα συμφέροντα, τα οποία ποίος δύναται προΐδη τίνας αξιώσεις θα επιδιώξουν εν περιπτώσει αποβλέπτων εμποδίων. Άλλως τε δεν βλέπω να επείγη πλέον τίποτε από απόψεως έργων· ίσως μόνον δια τους δρόμος να έπρεπε να γίνη ιδιαιτέρα σκέψις (...).