Η θέση των δικαστηρίων

Αν και υπάρχει πλούσια λεξικογραφική παράδοση σχετικά με τα ονόματα των δικαστηρίων στην αρχαία Αθήνα, δεν μπορεί να ανασυγκροτηθεί ένας ακριβής κατάλογος των ονομάτων και των χώρων που χρησιμοποιούσαν. Τα αθηναϊκά δικαστήρια συνέρχονταν σε διάφορες τοποθεσίες γύρω από την πόλη, σε διαφορετικές εποχές κατά τον 5^ο και 4^ο αιώνα π.Χ.

Το Ωδείον, στα βορειοανατολικά του θεάτρου του Διονύσου, χτίστηκε κατά τη διάρκεια του οικοδομικού προγράμματος του Περικλή, στα μέσα του 5^ου αιώνα π.Χ., για να στεγάσει δραματικούς αγώνες (τα Μεγάλα Διονύσια). Ταυτίζεται με το δικαστήριο του άρχοντος που αναφέρεται στην επιγραφή IG i³ 82.26-28. Εκεί λάμβανε χώρα δημόσια διαιτησία, όχι όμως και δίκες, εκτός από εκείνες που είχαν προταθεί από τον άρχοντα (Δημοσθένης, Κατά Νεαίρας, 52). Κάηκε το 86 π.Χ. και ξαναχτίστηκε 30 χρόνια αργότερα. Tελικά καταστράφηκε το 267 μ.Χ., κατά τη διάρκεια της επιδρομής των Ερούλων. Βλέπε φωτογραφίες του χώρου και σχεδιάγραμμα (Τραυλός, 1971: 387-391).

Είναι πολύ πιθανόν μια τοποθεσία γνωστή ως Μετιόχειον (χτίστηκε από κάποιον Μετίοχο στην Αθήνα του Περικλή) να συνταυτιστεί με την Ηλιαία των θεσμοθετών (IG i³ 40.74-75, Ανδοκίδης, Περί του χορευτού, 21 και Περί των Μυστηρίων, 28) και με το Μείζον. Τελευταία, συσχετίζεται η Ηλιαία με ένα κτήριο του οποίου τα θεμέλια εντοπίστηκαν κάτω από τη Στοά του Αττάλου. Ήταν ένας χώρος χωρίς οροφή, αρκετά μεγάλος, για να συνεδριάζουν περίπου 1500 άτομα. Αυτό το κτίσμα χτίστηκε τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 5^ου αιώνα π.Χ. Νωρίτερα, η Ηλιαία/το Μείζον/το Μετιόχειον ίσως να συγκαλούνταν στον Ορθογώνιο Περίβολο στην απέναντι άκρη της Αγοράς.

Το Παράβυστον ταυτίζεται με το κτήριο Β, που χτίστηκε στα τέλη του 5^ου αιώνα π.Χ., και ήταν ο χώρος που συνεδρίαζε το δικαστήριο των Ένδεκα.

Η Ποικίλη Στοά ή Στοά του Πεισιάνακτα βρίσκεται στο βορειοανατολικό μέρος της Αγοράς και χτίστηκε μεταξύ του 475 και 450 π.Χ. Το όνομά της προήλθε από τις ζωγραφιές που περιγράφει ο Παυσανίας (1.15, 1-4). Με την πάροδο του χρόνου, ο ρόλος της άλλαξε και χρειάστηκε επέκταση. Σήμερα δε διασώζεται τίποτα πάνω από το κρηπίδωμα. Η Ποικίλη Στοά ήταν ο τόπος που γίνονταν οι ακροαματικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαιτησίας (Δημοσθένης, Προς Λεωχάρη, 17, στην επιγραφή IGii² 1641. 28-30 και πιθανόν στην επιγραφή IGii² 1670. 34-35). Οι ανασκαφές στο χώρο της Στοάς παρουσιάζονται στο περιοδικό Hesperia 53, 1984, σ. 1-24.

Τέλος, το συγκρότημα των δικαστηρίων που περιγράφεται στην Aθηναίων Πoλιτεία του Αριστοτέλη ίσως στεγαζόταν στο σημείο που ονομαζόταν Τετράγωνο Περιστύλιο (βρισκόταν κάτω από τη Στοά του Αττάλου) και χτίστηκε κάπου στα τέλη του 4^ου ή στις αρχές του 3^ου αιώνα π.Χ. Ήταν αρκετά μεγάλο ώστε να χωράει 4 επιτροπές των 500 ενόρκων η καθεμιά.

Λίγες περισσότερες πληροφορίες σώζονται για τη θέση των δικαστηρίων που ασχολούνταν με ανθρωποκτονίες, με εξαίρεση το Δελφίνιον. Ο ΄Aρειος Πάγος συνεδρίαζε στο λόφο βορειοδυτικά της Ακρόπολης. Tο Παλλάδιον, γνωστό ως ο ναός της Αθηνάς Παλλάδος και του Δία, βρισκόταν είτε έξω από τα τείχη της πόλης στα ανατολικά της Ακρόπολης κοντά στο λόφο του Αρδηττού είτε το πιθανότερο στο Φάληρο. Η Φρεατύς βρισκόταν πιθανόν στη Ζέα (σημερινό Πασαλιμάνι), κοντά στο λιμάνι βρέθηκαν χάλκινα σφαιρίδια ψηφοφορίας, ενώ το Πρυτανείον βρισκόταν στην ανατολική πλευρά της Ακρόπολης.

Αρχική Σελίδα