 |
|
 |
Διοίκηση-Στρατός
ανατροπή του
Ανδρόνικου Β'
από τον αυτοκρατορικό θρόνο το 1328 έθεσε τέρμα
στον πρώτο εμφύλιο πόλεμο (1321-28). Ο εγγονός και αντίπαλός του στον
πόλεμο αυτό
Ανδρόνικος Γ'
έμεινε πλέον αδιαφιλονίκητος κύριος του θρόνου.
Πρώτη φροντίδα του νέου αυτοκράτορα ήταν να διασώσει το κράτος από τις
καταστροφές που είχε προκαλέσει η εμφύλια διαμάχη. Η νέα υποτίμηση του
βυζαντινού νομίσματος στα χρόνια του εμφυλίου είχε επιδεινώσει την ήδη
υπάρχουσα οικονομική κρίση. Επιπλέον, στο χώρο της διοίκησης, που στην
επαρχία τουλάχιστον ασκούσαν τοπικοί μεγαλογαιοκτήμονες, και της δικαιοσύνης
κυριαρχούσε η διαφθορά. Την τελευταία κυρίως προσπάθησε να πατάξει ο αυτοκράτορας.
Με τη βοήθεια του φίλου του και
μεγάλου δομεστίκου
Ιωάννη Καντακουζηνού,
που διοικούσε ουσιαστικά το κράτος, ο Ανδρόνικος Γ' εισήγαγε το 1329 το
θεσμό των "Καθολικών κριτών των Ρωμαίων". Επρόκειτο για τέσσερις ανώτατους
δικαστές, δύο λαϊκούς και δύο κληρικούς, που αποστολή τους ήταν να επιβλέπουν
την απονομή της δικαιοσύνης σε όλη την αυτοκρατορία. Η μεταρρύθμιση ωστόσο
αυτή στον τομέα της δικαιοσύνης, όπως και η προηγούμενη από τον Ανδρόνικο
Β', δεν καρποφόρησε. Τρεις μάλιστα από τους τέσσερις κριτές κρίθηκαν ένοχοι
δωροδοκίας το 1337 και αντικαταστάθηκαν. Παρ' όλα αυτά ο θεσμός διατηρήθηκε
ως την πτώση της αυτοκρατορίας. Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η παρουσία
κληρικών στο ανώτατο αυτοκρατορικό δικαστήριο και σηματοδοτεί τη σταδιακή
ενδυνάμωση της Εκκλησίας σε αντιδιαστολή με το κράτος που φθίνει. Για
να ενισχύσει την άμυνα του κράτους και να απαλλαγεί ταυτόχρονα από τη
ναυτική κηδεμονία της Γένουας ο Ανδρόνικος Γ', προχώρησε στην αναδιοργάνωση
του στόλου, ο οποίος τον βοήθησε να αποκαταστήσει τη βυζαντινή κυριαρχία
στη μέχρι τότε γενουατική Χίο (1329), στη Φώκαια και τη Λέσβο (1335-6).
|
