Οι εννέα άρχοντες ήταν οι εξής: ο επώνυμος άρχων, ο άρχων βασιλεύς, ο πολέμαρχος και οι έξι θεσμοθέτες. Στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., εκλέξιμοι με κλήρο στα αξιώματα των εννέα αρχόντων ήταν μόνον όσοι προέρχονταν από τις δύο ανώτερες οικονομικές τάξεις πολιτών, δηλαδή οι πεντακοσιομέδιμνοι και οι ιππείς, ενώ από το 457/6 π.Χ. παραχωρήθηκε και στους ζευγίτες αυτό το δικαίωμα. Για να εκπροσωπούνται και οι δέκα φυλές στο θεσμό αυτό, ως δέκατος άρχοντας κληρωνόταν ο γραμματέας των θεσμοθετών, ενώ μετά το τέλος της θητείας τους γίνονταν όλοι ισόβια μέλη του Αρείου Πάγου.

Οι εννέα άρχοντες διατηρούσαν την προεδρία στις συνεδριάσεις ορισμένων δικαστηρίων κι έκαναν την προανάκριση των αντιδίκων. Κύρια καθήκοντά τους ήταν να προεδρεύουν στα νομοθετικά όργανα, να επιβλέπουν τη σωστή εφαρμογή των νόμων και των αποφάσεων, και να προετοιμάζουν τα θέματα που επρόκειτο να συζητηθούν στις συνελεύσεις του δήμου και στα δικαστήρια. Στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. και στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., οι εξουσίες των εννέα αρχόντων ήταν κυρίως θρησκευτικές και δικαστικές.

Ο επώνυμος άρχων έδινε το όνομά του στο έτος της θητείας του και είχε την έδρα του στο Πρυτανείο (από ορισμένους μελετητές ταυτίζεται με τη Θόλο). Στα καθήκοντά του υπάγονταν: η διαδικασία της αντίδοσης και του διορισμού των χορηγών των δραματικών αγώνων, η οργάνωση των θεωριών της Δήλου και ορισμένων πομπών, όπως των Μεγάλων Διονυσίων και αυτών προς τιμήν του Ασκληπιού, καθώς και θέματα που αφορούσαν την οικογένεια (Αριστοτέλης, Αθηναίων πολιτεία 56.2-7). Από τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. τα ψηφίσματα της Εκκλησίας του δήμου χρονολογούνται με την αναφορά του ονόματός του, αλλά η πρακτική αυτή φαίνεται ότι γενικεύτηκε κυρίως κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.


Ο άρχων βασιλεύς διατήρησε την προεδρία του Aρείου Πάγου και ήταν αρμόδιος για τις δικαστικές υποθέσεις ανθρωποκτονίας. Επόπτευε τις μυστηριακές τελετές, ήταν υπεύθυνος για την ορθή τήρηση ορισμένων εορτών και θυσιών και είχε την έδρα του στη Βασίλειο Στοά (Αριστοτέλης, Αθηναίων πολιτεία 57.1-2).

Ο πολέμαρχος στη διάρκεια του 5ου αιώνα π.Χ. δίκαζε υποθέσεις ξένων ή μετοίκων και είχε την έδρα του στο Επιλύκειο. Ήταν υπεύθυνος για τους επιτάφιους αγώνες προς τιμή των νεκρών πολέμου και πραγματοποιούσε τις θυσίες στην Άρτεμη Αγροτέρα, στον Ενυάλιο και στους Τυραννοκτόνους (Αριστοτέλης, Αθηναίων πολιτεία 58).

Οι 6 θεσμοθέτες και ο γραμματέας τους ήταν υπεύθυνοι για το σύστημα των δικαστηρίων και τους είχε ανατεθεί να ορίζουν τον τόπο και τον χρόνο των συνεδριάσεών τους (Αριστοτέλης, Αθηναίων πολιτεία 59.1).


| εισαγωγή | πολιτική εξέλιξη της κλασικής Αθήνας | Αθηναϊκό πολίτευμα | πρόσωπα | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.