Οι μετόπες του Παρθενώνα, ύψους 1,2 μέτρων, ήταν όλες ανάγλυφες με μυθολογικές παραστάσεις. Ο συνολικός αριθμός τους έφτανε τις 92, δηλαδή από 32 στη βόρεια και τη νότια πλευρά και από 14 στην ανατολική και τη δυτική. Από πλευράς τεχνοτροπίας κάλυπταν όλες τις μορφολογικές διαβαθμίσεις από τον αυστηρό ως τον ώριμο κλασικό ρυθμό.

Στη νότια πλευρά εικονίζονται σκηνές μάχης Κενταύρων και Λαπιθών στο γάμο του Πειρίθου. Από τις 32 μετόπες αυτής της πλευράς έχουν χαθεί οι 14 κεντρικές, των οποίων το θέμα δεν έχει αποσαφηνιστεί παρά το γεγονός ότι σώζονται τα σχέδια του J. Carrey. Οι μετόπες της Κενταυρομαχίας δεν καταστράφηκαν από τους xριστιανούς, ίσως γιατί το θέμα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μάχη μεταξύ του καλoύ και του κακού. Σήμερα φαίνεται να εγκαταλείπεται η άποψη που ήθελε τις μετόπες αυτές απομεινάρια ενός υποθετικού κιμώνειου Παρθενώνα.

Στις μετόπες της ανατολικής πλευράς, οι οποίες σώζονταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια πάνω στο μνημείο (σήμερα φυλάσσονται στο μουσείο), απεικονίζονται σκηνές Γιγαντομαχίας σύμφωνες με την περιγραφή του Απολλόδωρου. Δυστυχώς είναι κατεστραμμένες σε μεγάλο βαθμό και η αποκατάστασή τους βασίζεται στα περιγράμματα των μορφών. Η σύνθεση είναι κλειστή. Οι θεοί παριστάνονται σε μονομαχίες με γίγαντες. Ο Δίας, ο Ποσειδώνας και ο Απόλλωνας ακολουθούνται από άρματα, ενώ το άρμα του Ήλιου σημαίνει την τελική φάση της μάχης.

Από τις μετόπες της βόρειας πλευράς σώζονται μόνο δέκα και το θέμα τους είναι η άλωση της Τροίας. Επειδή δεν υπάρχουν σκηνές βίας θεωρήθηκε ότι οι παραστάσεις ήταν ανάλογες του πίνακα του Πολυγνώτου με το ίδιο θέμα στη Λέσχη των Κνιδίων στους Δελφούς. Στο δυτικό άκρο εμφανίζονται θεοί (μεταξύ των οποίων μάλλον και η Αθηνά) να συζητούν την τύχη των θνητών, ενώ το κεντρικό θέμα πλαισιώνεται από άρμα του Ήλιου και έφιππη Σελήνη ή Νύχτα.
Στο σύνολό τους σχεδόν οι μελετητές θεωρούν ότι οι μετόπες της δυτικής πλευράς, που σώζονται όλες αλλά ακρωτηριασμένες σε μεγάλο βαθμό, απεικονίζουν Αμαζονομαχία. Η υπόθεση που θέλει εκεί την απεικόνιση μάχης Ελλήνων και Περσών δεν ταιριάζει με τα υπόλοιπα μυθολογικά θέματα. Εξάλλου όλα τα θέματα μυθικών αγώνων (Κενταυρομαχία, Αμαζονομαχία, Γιγαντομαχία και Ιλίου Πέρσις) εμπεριέχουν το συμβολισμό της ελληνικής νίκης κατά των βαρβάρων γενικά και των Περσών ειδικότερα. Επιπλέον, η Κενταυρομαχία και η Αμαζονομαχία αποτελούν μέρος των άθλων του εθνικού ήρωα της Αθήνας, του Θησέα.



| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.