Πανιώνιος και Απόλλωνας Σμύρνης
Το 1890 ιδρύθηκε στη Σμύρνη ο σύλλογος Ορφέας που δραστηριοποιήθηκε
εξαρχής στον τομέα του αθλητισμού, η κύρια συμβολή του όμως
ήταν
στην ευρύτερη πολιτιστική ανάπτυξη των Ελλήνων κατοίκων της
πόλης (μουσική, καλές τέχνες). Ένα χρόνο αργότερα ιδρύθηκε
ένας ακόμη σύλλογος με την ονομασία Απόλλωνας που σύντομα
(1893) ανέπτυξε το δικό του αθλητικό τμήμα. Την επόμενη χρονιά
έγιναν στη Σμύρνη οι πρώτοι αθλητικοί αγώνες. Οργανώθηκαν
κατά κύριο λόγο από τους ΄Aγγλους κατοίκους της Σμύρνης και
του Μπουρνόβα, που είχαν ήδη σχηματίσει το δικό τους σύλλογο,
το μοναδικό καθαρά αθλητικό σύλλογο της πόλης. Στους αγώνες
αυτούς, λοιπόν, έλαβαν μέρος και αθλητές του Ορφέα και του
Απόλλωνα. Οι αγώνες συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια, ενώ
από το 1904 την οργάνωσή τους ανέλαβε ο Απόλλωνας.
Το 1894 πολλά μέλη του αθλητικού τμήματος του Ορφέα αποχώρησαν, δημιουργώντας έναν αθλητικό σύλλογο που ονομάστηκε Γυμνάσιο και ήταν ο πρώτος ελληνικός αποκλειστικά αθλητικός σύλλογος της Σμύρνης. Το 1895 αθλητές από τη Σμύρνη έλαβαν μέρος στα Τήνια, ενώ το 1896, λίγους μήνες μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το Γυμνάσιο διοργάνωσε τους Πανιώνιους Αγώνες, ένα θεσμό που στα επόμενα χρόνια αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες αθλητικές διοργανώσεις στο χώρο του ελληνικού αθλητισμού. Το 1898 το Γυμνάσιο ενώθηκε με τον Ορφέα (από τον οποίο εξάλλου είχε προέλθει) και δημιουργήθηκε ο Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης, που αναλάμβανε στο εξής τη διοργάνωση των Πανιώνιων Αγώνων.
Στα επόμενα χρόνια δημιουργήθηκαν νέοι σύλλογοι, όπως η Αθλητική
Ένωση Σμύρνης και ο Πέλοπας (1906). Ωστόσο, ο
πλέον δραστήριος σύλλογος μαζί με τον Πανιώνιο ήταν ο Απόλλωνας.
Οι δύο αυτοί σύλλογοι μετείχαν στους Πανελλήνιους Αγώνες,
ο πρώτος από το 1904 και ο δεύτερος από το 1908, δηλαδή τη
χρονιά που μετεξελίχθηκε σε αποκλειστικά αθλητικό σύλλογο
με την επωνυμία Γυμναστικός Όμιλος Απόλλων. Αρχικά, ο Απόλλωνας
διεκδίκησε από τον Πανιώνιο τη συνδιοργάνωση των Πανιώνιων
Αγώνων, δίχως επιτυχία, ενώ από το 1904 διοργάνωνε τους δικούς
του αγώνες, τα Απολλώνια. Συχνά, ο ανταγωνισμός των δύο συλλογών
για την πρωτοκαθεδρία στο χώρο του αθλητισμού της Σμύρνης
υπήρξε έντονος, θυμίζοντας σε πολλά τις διακυμάνσεις στις
σχέσεις μεταξύ των δύο σημαντικότερων αθηναϊκών σωματείων,
του Πανελλήνιου και του Εθνικού. Μετά την καταστροφή της Σμύρνης
(1922) και την εκδίωξη των Ελλήνων της πόλης, ο Πανιώνιος
και ο Απόλλωνας συνέχισαν τη δράση τους στην Αθήνα. Μάλιστα,
ο Πανιώνιος συνέχισε να οργανώνει τους Πανιώνιους Αγώνες για
μερικά ακόμη χρόνια, δίχως ωστόσο οι αγώνες αυτοί να αποκτήσουν
ξανά το κύρος που είχαν στις αρχές του 20ού αιώνα.
|