|
Οι Βαλκανικοί Αγώνες
Για αρκετές δεκαετίες, που συμβατικά θα μπορούσαν να οριστούν
από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αι. και το πρώτο τέταρτο
του 20ού αι., οι σχέσεις μεταξύ των βαλκανικών κρατών χαρακτηρίζονταν
 από
ένταση. Σημείο της αντιπαράθεσης ήταν τα εδάφη της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι του 1912-13, ο A' Παγκόσμιος
Πόλεμος και η Μικρασιατική Εκστρατεία οδήγησαν σε ριζικές
αλλαγές των συνόρων, σε δημιουργία νέων κρατών (Αλβανία, Γιουγκοσλαβία,
Τουρκία) και σε μια ευρείας έκτασης ανταλλαγή πληθυσμών από
τη μια χώρα στη άλλη, συχνά μέσα από ειδικές συνθήκες που
πλαισίωναν τη λήξη των αλλεπάλληλων πολέμων.
Στις συνθήκες αυτές η πρόταση του ΣΕΑΓΣ το 1924, στο διεθνές
αθλητικό συνέδριο που έγινε στο Παρίσι με την ευκαιρία των
Ολυμπιακών Αγώνων, για τη διοργάνωση αθλητικών αγώνων μεταξύ
των βαλκανικών κρατών δε βρήκε θετική ανταπόκριση. Η δυσπιστία
των εκπροσώπων των άλλων χωρών φαντάζει δικαιολογημένη για
ακόμα δύο λόγους. Την εποχή εκείνη η ανάπτυξη των αθλητικών
θεσμών στα άλλα βαλκανικά κράτη βρισκόταν μόλις στα πρώτα
της βήματα. Επιπρόσθετα, εκτός των Ολυμπιακών Αγώνων δεν υπήρχε
άλλος διεθνής αθλητικός θεσμός. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι
πρώτοι αγώνες Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής διοργανώθηκαν
δύο χρόνια αργότερα, το 1926, της Κοινοπολιτείας διοργανώθηκαν
το 1930, οι Πανευρωπαϊκοί το 1934, οι Μεσογειακοί το 1949
και οι Παναμερικανικοί το 1951... Έτσι, η πρόταση της Ελλάδας
δε βρήκε ανταπόκριση.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο ΄Aμστερνταμ, η πρόταση επανήλθε και τη φορά αυτή η Ελλάδα ανέλαβε τα έξοδα μιας "δοκιμαστικής" διοργάνωσης. Πραγματικά, οι αγώνες αυτοί διεξήχθησαν το Σεπτέμβριο του 1929 στην Αθήνα, ονομάστηκαν Α' Παμβαλκανικοί και σε αυτούς έλαβαν μέρος αθλητές από την Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Οι αγώνες αυτοί αποτέλεσαν το προοίμιο των Α' Βαλκανικών Αγώνων που διοργανώθηκαν την επόμενη χρονιά (1930) και πάλι στην Αθήνα, με τη συμμετοχή αυτή τη φορά και της Τουρκίας. Aυτή η εξέλιξη ευνοήθηκε από την πολιτική εξομάλυνσης των σχέσεων των δύο χωρών που ακολούθησαν ο Βενιζέλος και ο Ατατούρκ από το 1929-30. Η ελληνική πρωτεύουσα φιλοξένησε τους Βαλκανικούς Αγώνες και τα επόμενα έτη, έως το 1934, οπότε έγιναν στο Ζάγκρεμπ της Γιουγκοσλαβίας. Tα επόμενα χρόνια οι αγώνες διοργανώθηκαν και σε άλλες βαλκανικές πρωτεύουσες, μεταξύ αυτών και στην Κωνσταντινούπολη το 1935 αλλά και το 1940, στους τελευταίους αγώνες που πραγματοποιήθηκαν πριν από την έκρηξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου.
Ακολούθησε μια μεγάλη περίοδος διακοπής των αγώνων που οφείλεται στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στις ριζικές πολιτικές αλλαγές που συνέβησαν σε όλες σχεδόν τις βαλκανικές χώρες μετά τη λήξη του. Έτσι, οι Βαλκανικοί Αγώνες διοργανώθηκαν ξανά το 1953 στην Αθήνα και συνεχίστηκαν σε ετήσια βάση και δίχως διακοπή έως τη δεκαετία του 1980, σε διαφορετική πόλη κάθε φορά. Tα χρόνια αυτά, που αποτέλεσαν και την περίοδο ακμής των αγώνων, η Αθήνα τους φιλοξένησε πέντε φορές, ενώ μια φορά πραγματοποιήθηκαν και στη Θεσσαλονίκη (1978). Τις ίδιες δεκαετίες Bαλκανικοί Aγώνες διοργανώθηκαν σταδιακά για τα περισσότερα αθλήματα.
Ο θεσμός των Βαλκανικών Αγώνων παρήκμασε από τη δεκαετία του 1980. Μάλιστα οι αγώνες δε διοργανώθηκαν το 1987, το 1991, το 1993 και το 1995. Η Ελλάδα, αποβλέποντας στη διατήρηση του θεσμού, διοργάνωσε τους αγώνες τέσσερις φορές την πενταετία 1997-2001. Οι συνθήκες που ευνόησαν την παρακμή θα πρέπει να αναζητηθούν τόσο στις πολιτικές ανακατατάξεις και τους πολέμους της δεκαετίας του 1990, όσο και στην πληθώρα διεθνών αγώνων και συναντήσεων με υψηλότερο επίπεδο ανταγωνισμού, που προτιμούνται από τους καλύτερους αθλητές κάθε χώρας.
|
