|
Πανιώνιοι Αγώνες
Η δεκαετία του 1890 υπήρξε ιδιαίτερα κρίσιμη για τον ελληνικό
αθλητισμό. Ιδρύθηκαν οι πρώτοι αθλητικοί σύλλογοι και διοργανώθηκαν
αγώνες συλλογικοί (Πανελλήνιοι, 1891, 1893) και διασυλλογικοί (Τήνια,
1895). Η κίνηση αυτή δεν περιορίστηκε μόνο στην Αθήνα, αλλά
επεκτάθηκε και σε άλλες πόλεις του ελληνικού κράτους, όπως
η Πάτρα, το Αγρίνιο, η Κέρκυρα. Την ίδια εποχή στη Σμύρνη
και την Κύπρο ιδρύθηκαν σύλλογοι και αναπτύχθηκε σημαντική
αγωνιστική δραστηριότητα που, όπως συνέβη και στην Ελλάδα,
επιτάθηκε με τη διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών
Αγώνων.
Έτσι, το 1892 συστήθηκε στη Λεμεσό ο Γ.Σ. Ολύμπια και το 1894 στη Λευκωσία ο σύλλογος Παγκύπρια. Την ίδια χρονιά (1894) ιδρύθηκε στη Σμύρνη ο σύλλογος Γυμνάσιο, που προήλθε από το αθλητικό τμήμα του πολιτιστικού συλλόγου Ορφέας (1890) και ήταν ο πρώτος ελληνικός αθλητικός σύλλογος της πόλης. Το 1896 το Γυμνάσιο Σμύρνης ανέλαβε τη διοργάνωση των πρώτων Πανιώνιων Αγώνων, ενώ στη Λεμεσό η Ολύμπια οργάνωσε τα πρώτα Κύπρια. Το 1897 οι 3 αυτοί σύλλογοι, μαζί με άλλους 25 από την Ελλάδα (6 από την Αθήνα και 19 από επαρχιακές πόλεις), θα ιδρύσουν το ΣΕΑΓΣ.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1900 οι Πανιώνιοι αποτέλεσαν, μαζί με τους Πανελλήνιους Αγώνες, τους κατεξοχήν τόπους συνάντησης ελληνικών αθλητικών σωματείων από την Ελλάδα, τη Σμύρνη, την Κύπρο, την Κωνσταντινούπολη, την Αλεξάνδρεια, τη Σάμο και άλλα νησιά του Αιγαίου. Η επικοινωνία μεταξύ των συλλόγων και η κοινή αγωνιστική δράση αποτέλεσε ένα από τα πεδία ανάδειξης και ενδυνάμωσης του ελληνικού αλυτρωτισμού και συχνά οι αγώνες έδωσαν τη ευκαιρία για εκδηλώσεις ενωτικού χαρακτήρα. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις οι Πανιώνιοι οργανώθηκαν υπό την εποπτεία του ΣΕΑΓΣ και της ΕΟΑ. Αυτό συνέβη για πρώτη φορά το 1906 και οι συγκεκριμένοι αγώνες αποτέλεσαν δοκιμή για το σχηματισμό της ελληνικής ολυμπιακής ομάδας για τη Μεσολυμπιάδα.
Σημαντική καμπή στην ιστορία του θεσμού υπήρξε η διοργάνωση του 1899, καθώς και εκείνη του 1904. Το 1899 ο πρόσφατα συγκροτημένος Πανιώνιος Γυμναστικός Σύλλογος Σμύρνης (που προέκυψε μετά από επανένωση του Ορφέα με το Γυμνάσιο) ανέλαβε τη διοργάνωση των αγώνων και δημοσίευσε τον κανονισμό τους. Ο κανονισμός επιβεβαίωνε το αγγλικό μετρικό σύστημα (γιάρδα, μίλι) κάτι που ίσχυσε έως και τη διοργάνωση του 1903. Ωστόσο, το 1904 ο κανονισμός των Πανιώνιων Αγώνων εναρμονίσθηκε με το διεθνές αθλητικό σύστημα μέτρησης των αποστάσεων των αγωνισμάτων, το οποίο ακολουθούνταν και από την Ελλάδα. Στους αγώνες του 1904 για πρώτη φορά έλαβαν μέρος αθλητικοί σύλλογοι και από την Ελλάδα. Σημαντικοί σε συμμετοχές, αλλά και σε επιδόσεις, ήταν οι Πανιώνιοι που διεξήχθησαν το 1907, όταν σημειώθηκαν πολλά νέα πανελλήνια ρεκόρ, ενώ το 1909, στην καλύτερη ίσως διοργάνωση στην ιστορία του θεσμού, διαγωνίστηκαν 17 σύλλογοι από τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Μυτιλήνη.
Στον αντίποδα, από το 1910 οι Πανιώνιοι Αγώνες αναβλήθηκαν αρκετές φορές, εξαιτίας των αλλεπάλληλων πολέμων και της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Συγκεκριμένα, αναβλήθηκαν οι αγώνες από το 1910 έως το 1914. Το 1915 διοργανώθηκαν ανεπίσημα ως τοπικοί συλλογικοί αγώνες του Πανιωνίου Γ.Σ.Σ., ενώ ματαιώθηκαν και τα δύο επόμενα χρόνια (1916-1917). Τοπικής εμβέλειας ήταν και οι αγώνες που διεξήχθησαν το 1918. Το τέλος του πολέμου και η παρουσία του ελληνικού στρατού και της ελληνικής διοίκησης στην περιοχή της Σμύρνης οδήγησαν στην προκήρυξη των Πανιωνίων του 1919 με πανηγυρικό χαρακτήρα. Ωστόσο, οι αγώνες αυτοί δεν έγιναν ποτέ, όπως και εκείνοι του επόμενου έτους (1920) που πήραν την ονομασία Ελευθέρια, μετά από απόφαση του διοικητή Σμύρνης Αριστείδη Στεργιάδη. Αντίθετα, επιτράπηκε η διοργάνωση των Πανιωνίων για το έτος 1921, που ήταν και η τελευταία που διεξήχθη στη Σμύρνη. Ακολούθησαν η κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου, η καταστροφή της Σμύρνης, η προσφυγιά και η ανασύσταση του Πανιωνίου στην Αθήνα πλέον το 1923. Στα επόμενα χρόνια οι Πανιώνιοι Αγώνες διοργανώθηκαν στην Αθήνα, δίχως ωστόσο να αποκτήσουν ξανά το κύρος, την εμβέλεια και τη σημασία που είχαν στο παρελθόν.
|
