Η βασιλεία των Κομνηνών χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια ανόρθωσης της βυζαντινής αυτοκρατορίας μετά από την περίοδο κρίσης που ακολούθησε το θάνατο του Βασιλείου Β' το 1025. Ο Αλέξιος Α' Κομνηνός (1081-1118) κατάφερε να επικρατήσει η στρατιωτική αριστοκρατία, δημιούργησε έναν κλειστό πυρήνα γύρω από την οικογένειά του και ορισμένες άλλες αριστοκρατικές οικογένειες και προσπάθησε να ανορθώσει το βυζαντινό κράτος.
Τόσο η πρωτεύουσα όσο και πολλά μεγάλα αστικά κέντρα παρουσίασαν ανάπτυξη που ήταν αλληλένδετη με εκείνη στους τομείς της γεωργίας, του εμπορίου και της βιοτεχνίας.
Σημαντική αλλαγή στάθηκε η εισαγωγή του θεσμού της πρόνοιας, στο πλαίσιο του οποίου πολλοί αγρότες βρέθηκαν εξαρτημένοι όχι πλέον από το κράτος αλλά από κάποιον ιδιώτη. Oι πηγές της εποχής περιγράφουν, συχνά με γλαφυρό τρόπο και αρκετές λεπτομέρειες, πτυχές του καθημερινού βίου, όπως η ενδυμασία ή η διατροφή των Βυζαντινών.
Ωστόσο, οι δυσκολίες που είχαν ήδη παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Μανουήλ Α΄ Κομνηνού (1143-1180) οδήγησαν αμέσως μετά το θάνατό του σε μια προβληματική περίοδο σε κάθε τομέα του βυζαντινού κράτους. Τον εμπορικό τομέα άρχισαν να τον εκμεταλλεύονται με αυξανόμενο ρυθμό οι Δυτικοί σε βάρος των Βυζαντινών. Οι μεγαλογαιοκτήμονες εκμεταλλεύονταν ολοένα και περισσότερο τον αγροτικό πληθυσμό. Παράλληλα, η υψηλή φορολογία που επιβλήθηκε κάτω από τις ανάγκες που παρουσίαζε η οικονομική κρίση της εποχής των Αγγέλων οδήγησε το πολυπληθέστερο κοινωνικό στρώμα, τους αγρότες, σε μεγάλο βαθμό εξαθλίωσης και δυσαρέσκειας.
Το οικοδόμημα που φάνηκε ότι θα έκτιζαν οι πρώτοι Κομνηνοί ήταν προσωρινό και χωρίς γερά θεμέλια, όπως αποδείχτηκε από την κατάρρευση του κράτους στο τέλος του 12ου αιώνα κάτω από τη βασιλεία των Aγγέλων.