 |
| Στη διάρκεια των Σκοτεινών Χρόνων, για έναν περίπου αιώνα, φαίνεται πως
είχε διακοπεί κάθε επικοινωνία με την Ανατολή. Κατά συνέπεια, εξέλειψαν
και όλα τα προϊόντα από εισηγμένα πολύτιμα υλικά. Πηγή του ελεφαντόδοντου
ήταν η Συρία, όπου σύμφωνα με τους ειδικούς υπήρχαν ακόμα άγριοι ελέφαντες.
Τα πρώτα δείγματα ελεφάντινων αντικειμένων, μετά το τέλος του μυκηναϊκού
κόσμου, είναι ένα αγαλμάτιο πάπιας και μία σφραγίδα από τον Κεραμεικό που
χρονολογούνται στα μέσα του 9ου και στις αρχές του 8ου αιώνα π.Χ. αντίστοιχα.
|
| Μεγαλύτερη σημασία, όμως, έχουν τα δύο σχεδόν ακέραια γυμνά γυναικεία
ειδώλια που βρέθηκαν στο Δίπυλο μαζί με τα κομμάτια από άλλα τρία. Τα δύο
καλοδιατηρημένα παριστάνουν μορφές με πόλο στο κεφάλι και με τα χέρια κολλημένα
στους μηρούς. Οι ανατομικές αναλογίες τους είναι περισσότερο φυσιοκρατικές
απ' ό,τι στα σύγχρονά τους χάλκινα ειδώλια, γεγονός που οφείλεται εν μέρει
στις ιδιότητες του ελεφαντόδοντου. Το υλικό αυτό -όπως και το ξύλο- επιτρέπει
την ομαλή λάξευσή του καθώς και την απόδοση πλαστικότητας και όγκου.
|
|
Οι φιγούρες του Διπύλου έχουν θεωρηθεί θεότητες και οι περισσότεροι ερευνητές
τις συγκρίνουν με ανάλογες μορφές από ελεφαντόδοντο, διαδεδομένες στη
Συρία και τη Φοινίκη κατά τον 9ο και 8ο αιώνα π.Χ. Οι ομοιότητες είναι
εμφανείς με ειδώλια της θεάς Ιστάρ ή Αστάρτης από τη Nimrud, που κατασκευάζονταν
στο βορειοσυριακό βασίλειο της Χάμα μέχρι περίπου το 720 π.Χ. και εισάγονταν
στη Ρόδο και την Κρήτη. Τα ειδώλια όμως του Διπύλου είναι έργα ελλήνων
τεχνιτών (ίσως Ιώνων), οι οποίοι προσάρμοσαν τα εύσαρκα ανατολικά
μοντέλα στο ελληνικό γεωμετρικό ιδίωμα και χρησιμοποίησαν στις λεπτομέρειες
αποκλειστικά ελληνικά μοτίβα, όπως το μαίανδρο και το ψαροκόκαλο.
|
| Η μικρογλυπτική σε ελεφαντόδοντο γνώρισε μεγάλη άνθιση τους ακόλουθους
αιώνες (7ο και 6ο π.Χ.) κυρίως στην Ιωνία και τη Σπάρτη. Οι ανασκαφικές
έρευνες έφεραν στο φως εξαίρετα δείγματα από την Έφεσο, τις Ερυθρές, τη
Σάμο, τη Σπάρτη, την Περαχώρα και τους Δελφούς. |