 |
 |
 |
Έφεσος - Ιστορία και Αρχιτεκτονική
Η πόλη της Εφέσου ιδρύθηκε, σύμφωνα με τον Ευσέβιο, το 1045 π.Χ. από Αθηναίους και άλλους Ίωνες αποίκους στις εκβολές του ποταμού Κάυστρου, κοντά σε δυο χαμηλά υψώματα, το Πρέον ή Λεπρή Ακτή και το Πίων. Η ανάπτυξη της πόλης υπήρξε γρήγορη και συνδέθηκε με τη λατρεία της Αρτέμιδος που στην τοπική εφεσιακή εκδοχή της ήταν μπολιασμένη με στοιχεία από τη λατρεία της Κυβέλης. Η πραγματική αιτία της ανάπτυξης όμως, που κορυφώνεται για πρώτη φορά κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., θα πρέπει να αναζητηθεί στην οικονομική ισχύ της. Η ισχύς αυτή οφειλόταν κυρίως στον κομβικό εμπορικό ρόλο της πόλης, καθώς συνέδεε τον κόσμο του Αιγαίου με την ενδοχώρα της Μικράς Ασίας και συνεπώς με την Ανατολή γενικά.
Στη διάρκεια των Αρχαϊκών χρόνων στην πόλη ανθεί η φιλοσοφία και η ποίηση με εκπροσώπους όπως ο Ηράκλειτος, ο Καλλίνος και ο Ιππώναξ. Στα Κλασικά χρόνια η Έφεσος είναι ένα σπουδαίο καλλιτεχνικό κέντρο με ζωγράφους όπως ο Ζεύξις και ο Παράσσιος, ενώ προσελκύει τους σημαντικότερους γλύπτες του ελληνικού κόσμου, όπως ο Πολύκλειτος, ο Κρησίλας και ο Πραξιτέλης. Και αν το πέρασμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου από την Έφεσο στάθηκε κυρίως η αφορμή για να διατρανώσουν οι Εφέσιοι την ανεξαρτησία τους και την οικονομική τους ευρωστία, ο Λυσίμαχος ήταν εκείνος που καθόρισε τη φυσιογνωμία της πόλης για την Ελληνιστική εποχή, με τα μεγάλα οχυρωματικά έργα, το συνοικισμό και την πολεοδομική εξάπλωση της πόλης.
Την εποχή αυτή η πόλη έχει αρχίσει να ξεχωρίζει σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και μπορεί να συγκριθεί πια μόνο με την Αλεξάνδρεια και την Αντιόχεια. Στα Ρωμαϊκά χρόνια η πόλη γιγαντώνεται και καθίσταται η δεύτερη μεγαλύτερη της αυτοκρατορίας μετά τη Ρώμη. Είναι η αγαπημένη πόλη πολλών αυτοκρατόρων, όπως φανερώνουν οι εύνοιες που απολαμβάνει και η εντατική οικοδομική δραστηριότητα. Σπουδαίο κέντρο των γραμμάτων και των επιστημών η Έφεσος είναι επίσης πατρίδα των γιατρών Σωρανού και Ρούφου. Η πόλη υπήρξε ένα από τα πρώτα κέντρα του χριστιανισμού και μια από τις Επτά Εκκλησίες της Ασίας σύμφωνα με την Αποκάλυψη. Απόηχος αυτής της ιδιαίτερης σημασίας της για το χριστιανισμό και τη θεομητωρική λατρεία που αντικατέστησε εκείνη της Αρτέμιδος, ήταν και η σύγκλιση εκεί της Γ' Οικουμενικής Συνόδου.
Σταδιακά ο Κάυστρος έφραξε με τις προσχώσεις του το λιμάνι της πόλης, στερώντας της την πιο ζωτική οικονομική της λειτουργία και καταδικάζοντάς την σε μαρασμό. Όταν έφτασαν οι 'Aραβες και αργότερα οι Σελτζούκοι η πόλη δεν ήταν πια παρά φάντασμα του παλιού εαυτού της.
Η σύντομη αυτή ιστορική αναδρομή καθιστά σαφή τη σημασία της πόλης της Εφέσου και συνεπώς την επιλογή της ως δεύτερου τόμου, μετά την Πριήνη, στη σειρά του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού που εξετάζει την ιστορία και την αρχιτεκτονική σημαντικών ελληνικών πόλεων. Η σειρά επικεντρώνει στην εξαντλητική μελέτη των αρχιτεκτονικών καταλοίπων ελληνικών πόλεων σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες.
Για την Έφεσο πηγή αποτέλεσαν οι πολυπληθείς και διάσπαρτες σε μεγάλο αριθμό εξειδικευμένων περιοδικών, δημοσιεύσεις των μελών του Αυστριακού Ινστιτούτου, αλλά και οι δημοσιεύσεις άλλων μελετητών που ασχολήθηκαν με επί μέρους ζητήματα της πολεοδομίας και της αρχιτεκτονικής της πόλης.
Ο παρών τόμος, που εκδόθηκε με την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου, είναι ο πρώτος στα ελληνικά, αλλά και ο πρώτος γενικά, που συγκεντρώνει τόσο αναλυτικά κείμενα, τέτοιο εύρος πηγών, τόσα αρχιτεκτονικά σχέδια και τέτοια εικονογράφηση για την πόλη της Εφέσου. Σκοπός μας ήταν να συγκεντρώσουμε και να οργανώσουμε έναν τεράστιο πλούτο πληροφορίας για τους ειδικούς, αλλά και να προκαλέσουμε με ευχάριστο τρόπο την ανάγνωσή του από όποιον ενδιαφέρεται γενικά για την ιστορία και την αρχιτεκτονική της ελληνικής αρχαιότητας.
| ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΕΙΡΑ |
ΠΡΙΗΝΗ (2000)Εσωτερική έκδοση του ΙΜΕ Tο βιβλίο παρουσιάζει την αρχιτεκτονική της ελληνιστικής Πριήνης, πόλης της δυτικής Mικράς Aσίας. Περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά σχέδια των κτηρίων και πληροφορίες για τη θέση, τη χρήση, την ιστορία και την εξέλιξή τους. |
| ΟΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΜΕ |
Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, εκτός από το έργο του που αφορά καινοτόμους εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας, δραστηριοποιείται και στο χώρο των έντυπων εκδόσεων, οι οποίες συμβάλλουν στη διάσωση και διάδοση της ιστορικής μνήμης του Ελληνισμού. Βιβλία για την ιστορία και τον πολιτισμό του μείζονος Ελληνισμού, καλαίσθητα λευκώματα, λαϊκά παραμύθια, περιοδικές εκδόσεις και αξιόλογες συνεργασίες αποτελούν όλο το φάσμα των εκδόσεων του Ιδρύματος. |
| ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ |
|
Αποτελέσματα αναζήτησης για την "Έφεσο" στην Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού του ΙΜΕ.
|