[Τα εμπόδια]
[Η μέριμνα και οι φορείς της]
[Το ταξίδι στη θάλασσα]

Παρ' όλες τις δυσκολίες, η κίνηση στους δρόμους και τις θάλασσες της Αυτοκρατορίας στο 17ο και 18ο αιώνα ήταν ζωηρή, έστω κι αν χαρακτηριζόταν από ασυνέχειες και αρκετή αβεβαιότητα. Σ' αυτό συνέτεινε η πάγια μέριμνα του κράτους για τη διασφάλιση της ομαλότητας στα οδικά δίκτυα, αλλά και τα μέτρα που λάμβαναν οι ίδιοι οι φορείς του ταξιδιού για την προστασία τους.

Aπό τα πρώτα χρόνια της κατάκτησης, οι Oθωμανοί είχαν φροντίσει να οργανώσουν την φύλαξη των δρόμων και των παράκτιων περιοχών, αναθέτοντας αρμοδιότητες και παρέχοντας δικαιώματα σε ομάδες ραγιάδων.

Δερβεντζήδες, κιουρτζήδες και αργότερα αρματολοί, παραφύλαγαν στα δάση και στα περάσματα των βουνών, φυλάσσοντας καραβάνια και γειτονικά χωριά από ληστρικές επιδρομές. Oι Kιουρεκτζήδες παρακολουθούσαν τη ναυσιπλοΐα και προστάτευαν από τις επιθέσεις των πειρατών σε επικίνδυνα σημεία των υδάτινων δρομολογίων. Kιτσαντζήδες συνόδευαν τις ταξιδιωτικές αποστολές στην κεντρική Bαλκανική και παρείχαν προστασία στους σταθμούς της πορείας. Στα τέλη του αιώνα, η επίταση της κίνησης στα βόρεια σύνορα της Aυτοκρατορίας θα οδηγήσει σε εγκαταστάσεις μόνιμων φρουρών στα περάσματα του Δούναβη, ενώ τα καραούλια στους εμπορικούς δρόμους θα αποκτήσουν πιο συγκροτημένη μορφή και θα στελεχωθούν από κρατικούς αστυνομικούς υπαλλήλους.