Ο εμφύλιος πόλεμος

Ήδη από τις αρχές του 1946 η Σοβιετική Ένωση ζητούσε επίμονα την αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων από την Ελλάδα, την ίδια στιγμή που η βρετανική ανάμειξη στη χώρα αποκτούσε ολοένα και πιο ευρύ στρατιωτικό χαρακτήρα. Από το 1946 και μετά, οι δυνάμεις της αριστεράς λάμβαναν υλική βοήθεια από τα κομμουνιστικά καθεστώτα των γειτονικών βαλκανικών χωρών, ενώ η ελληνική κυβέρνηση απολάμβανε την αυξημένη στρατιωτική βοήθεια όχι μόνο της Βρετανίας αλλά και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής που είχαν ήδη αρχίσει να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στις ευρωπαϊκές υποθέσεις.

Την ίδια στιγμή, ενώ η συμφωνία της Βάρκιζας ουσιαστικά είχε καταρρεύσει, έλειπε η πολιτική βούληση και από τις δυο πλευρές να αναζητηθεί μια συμβιβαστική λύση. Ως τα τέλη του 1946 ο εμφύλιος πόλεμος ήταν πλέον πραγματικότητα. Στα χρόνια 1946-1949 η χώρα δοκιμάστηκε έντονα για δεύτερη φορά, χωρίς ουσιαστικά να έχει ανακάμψει, ανοίγοντας νέες βαθιές πληγές στον κοινωνικό της ιστό και ολοκληρώνοντας τις υλικές καταστροφές στη δημόσια υποδομή και στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της.