Το αίτημα του δημοψηφίσματος

Με την παραίτηση του Τσουδερού -ένθερμου υποστηρικτή της βασιλείας- και την άφιξη του Γεώργιου Παπανδρέου στην Αίγυπτο διαμορφώθηκε μια νέα ισορροπία δυνάμεων στην εξόριστη κυβέρνηση, η οποία έγερνε προς το μέρος της αντιβασιλικής παράταξης.

Ωστόσο, σε αυτή την κρίσιμη περίοδο, η επέμβαση του βρετανικού παράγοντα αποτέλεσε στοιχείο καθοριστικής σημασίας για τις μετέπειτα εξελίξεις. Η διατήρηση του Γεωργίου Β' στο θρόνο της Ελλάδας και η αυτόματη επιστροφή του στη χώρα μετά την απελευθέρωση αποτέλεσε πάγια θέση της βρετανικής κυβέρνησης, αδιαφορώντας για το σταδιακά αντιβασιλικό προσανατολισμό της ίδιας της ελληνικής εξόριστης κυβέρνησης από το 1943 και την πίεση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος πριν την επάνοδο του βασιλιά στην Ελλάδα.

Καθώς η τελευταία αυτή φόρμουλα έδειχνε να κερδίζει την υποστήριξη της πλειοψηφίας της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας στην Αίγυπτο, η βρετανική κυβέρνηση συμβούλευε το Γεώργιο Β' να εξακολουθεί να απορρίπτει τον όρο του δημοψηφίσματος. Εντούτοις, η πλάστιγγα είχε ήδη γείρει: η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε ουσιαστικά αποδεχτεί τον όρο που αποτέλεσε και βάση της συμφωνίας του Λιβάνου. Απομονωμένος από την ελληνική πολιτική ηγεσία, ο βασιλιάς αναγκάστηκε να αποδεχτεί τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος το 1944.