πτώση της Κωνσταντινούπολης, η σημασία της απώλειάς της για την αυτοκρατορία αλλά και η απώλεια της ίδιας της αυτοκρατορίας εντυπωσίασαν όλα τα στρώματα του πληθυσμού, εντός αλλά και εκτός των εδαφών της. Οι θρήνοι για την Άλωση έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά του ρητορικού θρήνου, ακόμη κι αν το ύφος τους συχνά θυμίζει δημοτικό τραγούδι. Κάποιοι θρήνοι μάλιστα περιέχουν και πολιτικά μηνύματα.
Ενδιαφέρον από άποψη μορφής παρουσιάζουν οι θρήνοι με δραματική δομή. Χαρακτηριστικά αναφέρονται το Ανακάλημα Κωνσταντινουπόλεως, που αποτελεί το διάλογο δύο καραβιών που συναντώνται στο πέλαγος (το ένα προερχόμενο από την πυρπολημένη Πόλη) και ο Θρήνος των Τεσσάρων Πατριαρχείων, που αναφέρεται στη συζήτηση ανάμεσα στα τέσσερα Πατριαρχεία.

Θρήνος της Κωνσταντινουπόλεως, W. Wagner (έκδ.), Medieval Greek Texts, Λονδίνο 1870, σ. 147, 149.
Εκείνη η μέρα η σκοτεινή, αστραποκαϊμένη/
της τρίτης της ασβολερής, της μαυρογελασμένης,/
της θεοκαρβουνόκαυστης, πουμπαρδοχαλασμένης,/ έχασε μάνα το παιδί και το παιδίν τη μάναν,/
και των κυρούδων τα παιδιά υπάν ασβολωμένα,/
δεμένα από το σφόνδυλα όλα αλυσοδεμένα/
δεμένα από τον τράχηλον και το ουαί φωνάζουν. /
με την τρομάραν την πολλήν, με θρηνισμόν καρδίας·/ [. . .]
να πάτε όλοι κατ' εχθρών, κατά των Μουσουλμάνων,/
και δεύτε εις εκδίκησιν, τρέχετε μη σταθήτε,/
τον Μαχουμέτην σφάξετε, μηδέν αναμελείτε,/
την πίστιν των την σκυλικήν να την λακτοπατήτε./ [. . .]
ω, Κωνσταντίνε Δράγαζη, κακήν τύχην οπού 'χες,/
και τι να λέγω, ουκ ημπορώ, και τι να γράφω ουκ οίδα,/ σκοτίζει μου το λογισμόν ο χαλασμός της πόλης.

Ανακάλημα Κωνσταντινουπόλεως, Ε. Κριαράς (έκδ.), Ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης, Θεσσαλονίκη 1965, σ. 31.