«Παραδοσιακά γλυκομαγειρέματα» είναι ο τίτλος του νέου οικογενειακού μας προγράμματος που μπορείτε να παρακολουθήσετε κατά τη διάρκεια των γιορτών μαζί με τους γονείς σας. Μέσα από χαρούμενες δραστηριότητες και γλυκές λιχουδιές θα ταξιδέψουμε στην Ελλάδα για να γνωρίσουμε παραδοσιακές γεύσεις και να μάθουμε τα μυστικά αξεπέραστων συνταγών των μαμάδων και των γιαγιάδων μας. Σας περιμένουμε! Στο μεταξύ, «προπονηθείτε» ανακαλύπτοντας αγαπημένα παραδοσιακά γλυκίσματα των νησιών μας μέσα στο κρυπτόλεξο που ακολουθεί. ΠΡΟΣΟΧΗ: Θα βρείτε κρυμμένα σε αυτό και μερικά από τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα γλυκά της χώρας μας και όχι μόνο (ρίξτε μια ματιά στο πινακάκι)! Μπορείτε να τα... ξετρυπώσετε;

Τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα είναι συνδεδεμένα με τα μελομακάρονα, τους κουραμπιέδες και τα τσουρέκια και η Πρωτοχρονιά με τη βασιλόπιτα. Εσείς τι προτιμάτε περισσότερο, το μελομακάρονο ή τον κουραμπιέ; Γλυκός πειρασμός και τα δύο, περιέχουν περίπου 150 θερμίδες το καθένα. Το μελομακάρονο, όμως, φαίνεται ότι είναι πιο θρεπτικό, επειδή φτιάχνεται από ελαιόλαδο, μέλι και καρύδια, ενώ ο κουραμπιές από βούτυρο και ζάχαρη. Τη διαφορά την καταλαβαίνετε, τόσα έχουμε μάθει για την υγιεινή διατροφή! Σε άλλες συνταγές τα μελομακάρονα «συμμαχούν» με κανέλα, ξύσμα ή χυμό πορτοκαλιού και γαρύφαλλο και οι κουραμπιέδες με αμύγδαλα και άλλους ξηρούς καρπούς. Μερικές φορές και οι δύο «αντίπαλοι» κουκουλώνονται με σοκολάτα! Οι Μικρασιάτες φτιάχνουν ισλί, το μελομακάρονο της Ανατολής. Στην Κρήτη φτιάχνουν ξεροτήγανα (δίπλες) από φύλλο ζύμης τηγανισμένο σε καυτό λάδι και πασπαλισμένο με κανέλα και σουσάμι, αλλά και λουκουμάδες, που ετοιμάζονται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, για να αποχαιρετήσουμε γλυκά τον παλιό χρόνο και να καλοπιάσουμε το νέο. Ονομαστά είναι τα γλυκά καλιτσούνια ή λυχναράκια, πιτάκια γεμιστά με ανθότυρο, μέλι και κανέλα και επίσης από την Κρήτη τα περίτεχνα Χριστόψωμα. Στη Μυτιλήνη φτιάχνουν πλατσέδα, πιτάκια με καρύδι.

Παραδοσιακά γλυκά που κάνουν οι νοικοκυρές στα νησιά μας όλο το χρόνο είναι το παστέλι, ο «σήσαμους» ή «σησαμίτης» για τους αρχαίους και τους βυζαντινούς προγόνους μας, τα αμυγδαλωτά, οι μελόπιτες, οι χαλβαδόπιτες, τα σιροπιαστά γλυκά ταψιού, τα κουλουράκια, ο χαλβάς και βέβαια τα διάφορα γλυκά κουταλιού. Για την παρασκευή τους χρησιμοποιούν πρώτες ύλες που κατά κανόνα προσφέρει ο τόπος τους, όπως αλεύρι, φρούτα, αμύγδαλα, καρύδια, μέλι, σουσάμι, σταφίδες, πετιμέζι και διάφορα μυρωδικά και βότανα. Τα παλιά χρόνια που η επικοινωνία των νησιών με την ηπειρωτική χώρα δεν ήταν τόσο συχνή και η μεταφορά των διαφόρων προϊόντων γινόταν με δυσκολία, αυτή η τακτική προσέδιδε στους νησιώτες σιγουριά και αυτάρκεια. Φυσικά, κάθε τόπος δεχόταν επιρροές στη διατροφή -και στη ζωή του γενικότερα- από τους κατά καιρούς κατακτητές ή και τους γείτονές του σε Ανατολή και Δύση. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στην κουζίνα του. Θέλετε απόδειξη; Βρείτε και συγκεντρώστε από βιβλία και από το Διαδίκτυο πληροφορίες για τα παραδοσιακά γλυκά των Επτανήσων: κουμ κουάτ, συκομαΐδα, πασταφλόρα, μαντολάτο, παντεσπάνια, φογάτσα, τζαλέτια, μουσταστόνια, μάντολες. Μα τι λέξεις είναι αυτές; Από πού κρατά η σκούφια τους; Υπάρχουν και στο κρυπτόλεξό μας. Τις εντοπίσατε;

Τα γλυκά του κουταλιού ονομάστηκαν έτσι γιατί το μέγεθός τους όταν τα σερβίρουμε είναι όσο ενός γεμάτου κουταλιού του γλυκού. Τα περισσότερα παρασκευάζονται την εποχή ωρίμανσης κάθε φρούτου. Πολλά φρούτα, όπως τα κεράσια, τα σταφύλια, τα σύκα, τα βερίκοκα, τα μούρα, τα δαμάσκηνα κ.ά. ωριμάζουν το ένα μετά το άλλο, από τις αρχές του καλοκαιριού μέχρι τα τέλη του φθινόπωρου. Γλυκά του κουταλιού παρασκευάζονται, επίσης, από ξηρούς καρπούς, όπως φιστίκια, αμύγδαλα και καρύδια, από λαχανικά, όπως ντομάτες και μελιτζάνες, ακόμη και από πέταλα λουλουδιών, όπως το τριαντάφυλλο και ο λεμονανθός. Για την παρασκευή τους χρειαζόμαστε συνήθως μόνο τον καρπό της προτίμησής μας, ζάχαρη, νερό και λίγο χυμό λεμονιού. Αλλά το αποτέλεσμα διαφέρει, ανάλογα με την τέχνη και την εμπειρία κάθε νοικοκυράς...

Ξένα γλυκά-γλωσσοδέτες!
Πανετόνε ονομάζεται ένα από τα πιο γνωστά χριστουγεννιάτικα γλυκά της Ιταλίας. Στην Βρετανία συνηθίζουν να φτιάχνουν γιορτινές πουτίγκες, ένα είδος κέικ. Οι Γερμανοί γεύονται τα παραδοσιακά στόλεν, ενώ άλλα χριστουγεννιάτικα γλυκά τους είναι τα μάρτζιπαν, ποικιλίες αμυγδαλωτών, τα σμαλτζγκεπέκ, που μοιάζουν με λουκουμάδες, και τα μαλακά μπισκότα λεμπκούχεν. Το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο γλυκό των Γάλλων είναι ένας κορμός-κέικ σε σχήμα κούτσουρου.
Στην Αίγυπτο οι χριστιανοί κόπτες φτιάχνουν γλυκά μπισκότα με το σχήμα του σταυρού πάνω τους, τα οποία ονομάζονται καχκ.

Η λύση του κρυπτόλεξου