 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
Τι θα λέγατε να το σκάσουμε για λίγο απ' τα βιβλία και να... τρυπώσουμε στο εργαστήρι του διάσημου γλύπτη Φειδία; Τα καλλιτεχνήματά του ήταν τόσο ξεχωριστά, ώστε έλεγαν ότι ανέβηκε στον Όλυμπο και αντέγραψε τις μορφές των θεών! Εμείς θα τον παρακαλέσουμε να μας δείξει πώς κατασκεύασε το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, ένα από τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου. Σκάλισε τον πατέρα των θεών θεόρατο, καθιστό σε θρόνο, με μια φτερωτή Νίκη στο δεξί και ένα σκήπτρο στο αριστερό του χέρι. Οι άνθρωποι της εποχής φαντάστηκαν ότι, αν ο θεός... ζωντάνευε και σηκωνόταν, θα γκρέμιζε τη στέγη του ναού! Ο ξακουστός Φειδίας δε θα διστάσει να μας... μαρτυρήσει και διάφορα άλλα μυστικά της γλυπτικής τέχνης στην αρχαία Ελλάδα. Κι εμείς τι θα κάνουμε; Μόνο θα ακούμε και θα κοιτάμε; Η συνέχεια στον «Ελληνικό Κόσμο», στο κυριακάτικο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Υλικά και εργαλεία στο εργαστήρι του Φειδία»! Ο Φειδίας μάς λέει: Ένας μουσικός από τις Κυκλάδες... Ο χρυσοκέρατος ταύρος από την Κνωσό...
Ο κούρος της Αναβύσσου...
Σημειώνω και θυμάμαι:
|
Η Ελλάδα διέθετε μάρμαρο πολύ καλής ποιότητας, όπως είναι το πεντελικό και το παριανό, ό,τι έπρεπε για τη γλυπτική. Οι αρχαίοι γλύπτες ήξεραν να το δουλεύουν πολύ καλά, απόδειξη τα αριστουργήματα που σώζονται ως τις μέρες σας. Έφτιαχναν όμως γλυπτά και από ξύλο, μπρούντζο και πολύτιμα υλικά, όπως χρυσό και ελεφαντόδοντο. Αλλά, όπως καταλαβαίνετε, αυτά ήταν πολύ δύσκολο να διασωθούν... Πάρτε για παράδειγμα το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στην Ολυμπία, που φιλοτέχνησα εγώ. Ήταν πασίγνωστο, τόσο από περιγραφές αρχαίων συγγραφέων, όσο και από απεικονίσεις του σε νομίσματα. Υπήρχε περίπτωση να τη γλιτώσει; Αλλά το έργο που με έκανε αθάνατο στους αιώνες είναι τα περίφημα αρχιτεκτονικά γλυπτά του Παρθενώνα. Στη ζωφόρο του, που είχε συνολικό μήκος 160 μ. και ύψος 1 μ., σκάλισα την πομπή των Παναθηναίων και την παράδοση του πέπλου της θεάς Αθηνάς. Ιππείς, αρματοδρόμοι, άνδρες που οδηγούν ζώα για θυσία και μορφές που κρατούν τα απαραίτητα για τις τελετές σκεύη συμμετέχουν στην πομπή, ενώ οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου παρακολουθούν καθιστοί την άφιξή της. Στο ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα σκάλισα με τους βοηθούς μου τη γέννηση της θεάς Αθηνάς από το κεφάλι του Δία και στο δυτικό τη διαμάχη της με τον Ποσειδώνα για την προστασία της Αθήνας. Με εντυπωσιακές ανάγλυφες παραστάσεις διαφόρων μαχών, όπως της Αμαζονομαχίας, της Γιγαντομαχίας, της Κενταυρομαχίας και της άλωσης της Τροίας στόλισα και τις 92 μετόπες του Παρθενώνα. Πόσο θλίβομαι σήμερα που τα μνημειώδη έργα μου αποκαλούνται «Ελγίνεια» και βρίσκονται μακριά από το φυσικό τους χώρο...
Είμαι ο αρπιστής από την Κέρο, ένα όμορφο μικρονήσι των Κυκλάδων. Εσείς με βλέπετε καθισμένο αναπαυτικά να παίζω την άρπα μου, αλλά πού να ξέρατε πόσα ταξίδια έχω κάνει από το 2700 π.Χ. περίπου, που χρονολογείται η ύπαρξή μου... Οι αρχαιολόγοι με κατατάσσουν στα μαρμάρινα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια. Ο ανώνυμος δημιουργός μου προσπάθησε να εκφράσει τη λιτή και ελεύθερη ζωή του νησιώτη, ο οποίος, για να μπορέσει να επιβιώσει στις συχνά πολύ αντίξοες συνθήκες της πατρίδας του, είναι σε όλα του μετρημένος. Άλλα ειδώλια σαν εμένα αναπαριστούν άνδρες κυνηγούς και πολεμιστές, σκηνές ομαδικών παιχνιδιών με δύο ή τέσσερις παίκτες και πολλές, πάρα πολλές γυναίκες! Φαίνεται πως οι καλλιτέχνες της εποχής τούς είχαν ιδιαίτερη αδυναμία! Παρατηρώντας τα έργα τους, θα διαπιστώσετε ότι το κεφάλι είναι συνήθως γερμένο ελαφρά προς τα πίσω και τα μπράτσα διπλωμένα κάτω από το στήθος. Επίσης, η μύτη, το περίγραμμα των ματιών και τα δάχτυλα διαγράφονται με μεγάλη πλαστικότητα, ενώ τα στολίδια τους χρωματίζονται με κόκκινη ώχρα ή γαλάζιο αζουρίτη, για να ξεχωρίζουν. Η τέχνη αυτή θεωρείται μοναδική και αξεπέραστη μέχρι και σήμερα!
Έχετε δει πολλούς σαν εμένα; Το περίτεχνο, σαν ζωντανό, κεφάλι μου φωνάζει «θαυμάστε με!». Είμαι το σύμβολο της μινωικής Κρήτης, πρωταγωνιστής στην καθημερινή ζωή και λατρεία της, και φυσικά στους μύθους της. Θυμηθείτε τον πανέμορφο λευκό ταύρο του Ποσειδώνα που ερωτεύτηκε η βασίλισσα Πασιφάη και μετά γέννησε το Μινώταυρο, αλλά και το Δία - Ταύρο που άρπαξε την Ευρώπη, μετέπειτα μητέρα του βασιλιά Μίνωα... Ο γλύπτης που μ' έφτιαξε από μαύρο στεατίτη, το 1550-1500 π.Χ. περίπου, ήταν αναμφισβήτητα χρυσοχέρης: τα εκφραστικά μου μάτια είναι ένθετα από ορεία κρύσταλλο και ίασπι, το λευκό μου ρύγχος είναι από σεντέφι και τα κέρατά μου από επιχρυσωμένο ξύλο. Ξέρετε ποια ακριβώς χρησιμότητα είχα; Ήμουν ένα ρυτό, ένα αγγείο δηλαδή, που οι Μινωίτες χρησιμοποιούσαν για να κάνουν σπονδές. Με γέμιζαν με υγρό από μια τρύπα που είχα στον τράχηλό μου. Κατά τη διάρκεια των διαφόρων τελετουργιών, το υγρό χυνόταν από μια άλλη τρύπα, που βρισκόταν στο ρύγχος μου.
