Σύλλογος Φίλων

Πέμπτη,
28 Μαρτίου 2024

ΩΡΑΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ»                    






Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
e-mail: info@ime.gr Επικοινωνήστε μαζί μας






 



< επιστροφή
Η ανασκαφή του ΙΜΕ και του NAIM-BAS στη Χάλκα Μπουνάρ
(Ανασκαφική περίοδος 2010)

Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού συνεχίζει δεύτερη χρονιά την ανασκαφική συνεργασία του με το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Ακαδημίας Επιστημών της Βουλγαρίας. Η σεζόν 2010 άρχισε την 1η Ιουνίου και αναμένεται να ολοκληρωθεί ανασκαφικά στις 3 Ιουλίου και μελετητικά στις 15 Ιουλίου.

Γιάννης Γεωργανάς, Μαρία Ντόουσον και εργάτες της ανασκαφής στο δυτικό κεραμικό κλίβανο

Ο δυτικός κεραμικός κλίβανος και η συγκέντρωση κεραμικής στην πλατφόρμα εργασίας

Διάφορα όστρακα, οστό και μελαμβαφής κάνθαρος


Την ανασκαφή διευθύνουν, όπως και πέρσι, ο δρ. Αθανάσιος Σίδερης και η δρ. Μιλένα Τόνκοβα για την ελληνική και τη βουλγαρική πλευρά αντιστοίχως. Στην ελληνική αποστολή συμμετέχουν ακόμη ο δρ. Γιάννης Γεωργανάς και η Μαρία-Δήμητρα Ντόουσον και στη βουλγαρική ομάδα η Μιγκλένα Βασίλιεβα, η Κάτια Πέτκοβα και η Ντανιέλα Ντίμτσεβα. Τη γεωφυσική μελέτη του χώρου έχει αναλάβει ο Νικόλα Τόνκοφ. Οι εργάτες που απασχολούνται στην ανασκαφή προέρχονται από τα γειτονικά χωριά και φτάνουν τους 46. Ο δήμος Μπράτια Ντασκάλοβι, στον οποίο υπάγεται η περιοχή της Χάλκα Μπουνάρ, ενισχύει φέτος την ερευνητική μας δραστηριότητα χρηματοδοτώντας περίπου το ένα τρίτο των εργατών και ορισμένες από τις εργασίες μέσω ενός προγράμματος έρευνας και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων στην επικράτειά του.

Ο Θάνος Σίδερης μετρώντας το δυτικό κεραμικό κλίβανο

Κάνθαρος γκρίζας κεραμικής, Πρώιμη Ελληνιστική περίοδος

Νότιος κεραμικός κλίβανος με όστρακα στην επιφάνειά του


Η ανασκαφή ξεκίνησε με συνέχιση των ερευνητικών εκκρεμοτήτων από την προηγούμενη σεζόν και επέκταση των υπό διερεύνηση τομέων. Στον τομέα της Νεολιθικής οικίας 1 (νοτιοδυτικά της) εντοπίστηκε λίγο πριν κλείσει η περσινή σεζόν ένας κεραμικός κλίβανος, ο οποίος φέτος αποκαλύφθηκε και ερευνήθηκε διεξοδικά. Πρόκειται για έναν κυκλικό κλίβανο τριών επιπέδων κατασκευασμένο από μεγάλους πορώδεις οπτόπλινθους. Στο κατώτερο επίπεδο βρίσκεται ο θάλαμος καύσης και η οπή τροφοδοσίας. Στο μεσαίο επίπεδο βρίσκεται μια διάτρητη πήλινη επιφάνεια επί της οποίας τοποθετούνταν τα προς όπτηση αγγεία. Ο χώρος όπτησης καλύπτεται από πήλινη θολωτή επιφάνεια, που αποτελεί και το τρίτο κατασκευαστικό επίπεδο. Τα δύο ανώτερα επίπεδα βρέθηκαν συντετριμμένα και σε σωρό πάνω στο κατώτερο επίπεδο. Στα νότια του κλιβάνου εντοπίστηκε η σήραγγα τροφοδοσίας και η πλατφόρμα εργασίας του κλιβάνου με μεγάλες ποσότητες κεραμικών οστράκων, μέρος μόνο από τα οποία σχετίζεται με την τοπική παραγωγή. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ένας μελαμβαφής κάνθαρος και αρκετά όστρακα αμφορέων, οινοχοών και λεκανών γκρίζας και ασημίζουσας κεραμικής. Δύο όστρακα ερυθρόμορφης κεραμικής φαίνεται να είναι τα παλαιότερα στοιχεία για το χώρο. Στο παρελθόν έχουν εντοπιστεί άλλοι πέντε παρόμοιοι κλίβανοι σε άλλο σημείο του χώρου, αλλά ο κλίβανος στα δυτικά της Νεολιθικής οικίας 1 είναι ο μεγαλύτερος από όλους με διάμετρο 1,56 μ.

Ακολουθώντας τις ενδείξεις γεωφυσικών ανωμαλιών ανασκάψαμε νότια της Νεολιθικής οικίας 1, όπου εντοπίστηκε ένας ακόμη κεραμικός κλίβανος διαμέτρου 1,25 μ. Αν και δεν έχει διασωθεί το σύστημα τροφοδοσίας του, φαίνεται πως βρισκόταν προς τα δυτικά και ενδεχομένως οδηγούσε σε ένα χώρο προεργασίας κοινό με τον δυτικό κλίβανο, από τον οποίο η απόσταση δεν ξεπερνά τα 6 μέτρα. Ο νότιος κλίβανος ωστόσο διατηρεί σχεδόν ολόκληρη την εσχάρα όπτησης (δεύτερο κατασκευαστικό επίπεδο), η οποία φέρει μεγάλες οπές στην περιφέρεια και στηρίζεται σε κεντρικό πεσσίσκο. Από τη συγκέντρωση οστράκων πάνω στον κλίβανο ξεχωρίζουν ένας κάνθαρος γκρίζας κεραμικής και η βάση ενός –μάλλον θασιακού– αμφορέα. Δυτικά του κλιβάνου εντοπίστηκαν αρκετά όστρακα κεραμικής της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου, μεταξύ των οποίων μεγάλο τμήμα μιας λεκανίδας με ανάγλυφο στρεπτό χείλος. Πολύ κοντά στον κλίβανο βρέθηκε χάλκινο νόμισμα που δεν έχει ακόμη καθαριστεί αλλά πιθανότατα ανήκει σε κοπή του Σεύθη Γ΄.

Τα ανατολικά και νότια όρια της Νεολιθικής οικίας 1

Λεπίδες και πυρήνες πυριτόλιθου

Πήλινα σφοντύλια


Εντοπίστηκαν περιμετρικά τα όρια των πηλών από τους τοίχους της Νεολιθικής οικίας 1 και άρχισε η μελέτη τους. Εκτός από τα αναμενόμενα όστρακα κεραμικής «Καράνοβο ΙΙΙ» και τις λεπίδες πυριτόλιθου βρέθηκαν αρκετά πήλινα σφοντύλια, μάρτυρες της εριουργικής δραστηριότητας, ένας πέλεκυς από πράσινο βασάλτη, μια πήλινη σφραγίδα και ένα λίθινο περίαπτο. Σε ένα από τα ανώτερα διαταραγμένα στρώματα εντοπίστηκε μια ασημένια περόνη με πεπλατυσμένη κεφαλή, κόσμημα που ανήκει προφανώς σε κατοπινή περίοδο.

Πήλινη σφραγίδα

Λίθινο περίαπτο σε μορφή πλακέτας

Ασημένια περόνη, πιθανόν ελληνιστική


Παράλληλα, συνεχίστηκε προς νότο η έρευνα στον τομέα της Ελληνιστικής οικίας. Συγκεντρώσεις κεραμικής, ιδίως μεγάλων πίθων, κυαθίων και μελαμβαφών κανθάρων, καθώς και διάφοροι λάκκοι με κεραμική, οστά και άλλα ευρήματα δεν επιτρέπουν ακόμη οριστική ερμηνεία, αλλά ο τελετουργικός χαρακτήρας του χώρου δεν μπορεί να αποκλειστεί. Στα νοτιοανατολικά του τομέα πιθανόν βρισκόταν κάποιο εργαστήριο, καθώς από την περιοχή προήλθε ένα μικρό σιδερένιο σφυράκι, μία σπάτουλα, μία μικρή σμίλη και ένα μολύβδινο σταθμίο με χαραγμένο το γράμμα «Η» στη μία επιφάνεια. Λίγο μακρύτερα βρέθηκε όστρακο αμφορέα με τμηματικό ελληνικό γκράφιτο (εγχάρακτη επιγραφή).

Ελληνιστικό κυάθιο

Σιδερένια εργαλεία: μαχαίρι, σφυρί, σπάτουλα

Μολύβδινο σταθμίο με το γράμμα «Η»


Στο αμέσως κατώτερο στρώμα εντοπίστηκαν κατά σημεία νεολιθικά ευρήματα, συχνά διαταραγμένα από τους λάκκους της Ελληνιστικής περιόδου. Τέλος, στα βορειοανατολικά του τομέα άρχισε –και συνεχίζεται ακόμα– η διερεύνηση απιόσχημου λάκκου, στον οποίο έχει εναποτεθεί κεραμική και στα ανώτερα στρώματα τεράστιες μάζες πηλού.

Φέτος, έγιναν πέντε νέες διερευνητικές τομές. Από αυτές οι δύο βορειότερες του χώρου δεν απέδωσαν αξιολογήσιμα ευρήματα. Η νοτιότερη από τις τομές οδήγησε σε αποκάλυψη σημαντικής έκτασης πηλών από πεσμένους τοίχους. Οι πηλοί αυτοί φέρουν πολύ κανονικά ίχνη από το πλέγμα κλαδιών πάνω στο οποίο στηρίζονταν. Στο συγκεκριμένος τομέα η έρευνα θα συνεχιστεί την επόμενη σεζόν. Μία ακόμη από τις διερευνητικές τομές δεν οδήγησε σε κάποια κατασκευή, αλλά απέδωσε στα ανώτερα διαταραγμένα στρώματα τμήμα μιας χάλκινης πόρπης και μια αργυρή δραχμή Αλεξάνδρου εξαιρετικής διατήρησης. Στο βορειότερο τμήμα της τομής βρέθηκε μικρός λάκκος σκαμμένος στο παρθένο έδαφος, εντός του οποίου είχαν αποτεθεί σιδερένια αντικείμενα με ελάσματα, οβελό και κρίκους, πιθανότατα από τη μεταλλική εξάρτυση άρματος.

Χάλκινη πόρπη θρακικού τύπου

Αργυρή δραχμή Αλεξάνδρου, μεταθανάτια κοπή, Κολοφών 310-301 π.Χ.

Όστρακα μελαμβαφούς
κανθάρου με διακόσμηση
«Δυτικής κλιτύος»,
Πρώιμη Ελληνιστική περίοδος


Η πλέον βορειοανατολική από τις τομές ήταν και η πλουσιότερη. Εντοπίστηκαν οι πηλοί των τοίχων από μεγάλη νεολιθική οικία (Νεολιθική οικία 2), οι οποίοι κατά τμήματα έχουν διαταραχτεί τόσο από λάκκους όσο και από πήλινες κατασκευές μεταγενέστερων περιόδων. Μεταξύ των λάκκων ξεχωρίζει ένας μικρός, εντός του οποίου είχαν αποτεθεί δύο αγγεία της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου –το ένα με πλούσια γεωμετρική διακόσμηση– και ένας μεγαλύτερος με όστρακα γκρίζας κεραμικής, κυρίως της Κλασικής περιόδου. Από την εισηγμένη κεραμική ξεχωρίζουν οι κάνθαροι με διακόσμηση «Δυτικής Κλιτύος».

Η ανασκαφή συνεχίζεται και νεότερες ειδήσεις και πορίσματα θα ακολουθήσουν μετά το πέρας των ανασκαφικών δραστηριοτήτων.

Για το ΙΜΕ
Δρ. Αθανάσιος Σίδερης
Μπράτια Ντασκάλοβι, 22 Ιουνίου 2010



 
Πολιτική Απορρήτου copyright © ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ