ΕΝΟΤΗΤΕΣ VI, VII
Έχω πρόσωπο...

Η απεικόνιση της προσωπογραφίας βασιλέων, δυναστών, σατραπών και αργότερα των Ρωμαίων αυτοκρατόρων στα νομίσματα λόγω της ευρείας κυκλοφορίας και χρήσης τους ήταν ένα θαυμάσιο και ανέξοδο μέσο για να γνωστοποιηθεί στους υπηκόους το πρόσωπο που κατείχε την εξουσία. Η απεικόνιση της προσωπογραφίας ενός θνητού στην ελληνική νομισματοκοπία θεωρούνταν μάλλον ύβρις και δε συναντάται μέχρι και το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Οι πρώτες απεικονίσεις θνητών εμφανίζονται σε εκδόσεις σατραπών και δυναστών της Μικράς Ασίας, οι οποίοι έκοψαν νομίσματα σύμφωνα με τα ελληνικά πρότυπα (τυπολογία και βάρος). Τα νομίσματα αυτά εκδίδονταν και κυκλοφορούσαν από τις ελληνικές πόλεις που βρίσκονταν υπό την περσική κυριαρχία για εμπορικούς και δημοσιο-οικονομικούς σκοπούς, όπως η πληρωμή φόρων.

Οι διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με πρώτο το Λυσίμαχο, βασιλιά της Θράκης, απεικόνισαν το θεοποιημένο πλέον Αλέξανδρο ως Άμμωνα Δία ή Ηρακλή. Αυτές οι μεταθανάτιες κοπές, που κυκλοφόρησαν από τους επιγόνους, επιβεβαιώνουν μια ακόμη φορά το συγκερασμό του πολιτισμού της Ανατολής με τον ελληνικό.

Η πρώτη ελληνική προσωπογραφία Έλληνα θνητού δημιουργήθηκε από το Δημήτριο Πολιορκητή και σύντομα οι επίγονοι, βασιλείς των ελληνιστικών βασιλείων, εκμεταλλεύτηκαν αυτή την ανατολίτικη πολιτική και τοποθέτησαν στους εμπροσθότυπους των νομισμάτων τους τις προσωπογραφίες τους. Στη συνέχεια, τους μιμήθηκαν βασίλεια με τα οποία είχαν εμπορικές συναλλαγές· αυτά έκοψαν νομίσματα σύμφωνα με τα ελληνικά πρότυπα.

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες συνέχισαν την ελληνιστική παράδοση και χρησιμοποίησαν τα νομίσματα κατά κόρον ως μέσο πληροφόρησης των υπηκόων τους, αναπαριστώντας τη μορφή του εκάστοτε αυτοκράτορα συνοδευόμενη από τους τίτλους και τα επιτεύγματά του. Στον εμπροσθότυπο των κοπών του ρωμαϊκού κράτους, των ελληνικών πόλεων και των αποικιών απεικονίζεται σχεδόν πάντα η προσωπογραφία του αυτοκράτορα και μερικές φορές και των μελών της οικογένειάς του.

Επιλέξτε τα παρακάτω εικονίδια και ξεναγηθείτε στις ενότητες της έκθεσης.