Στις 21 Φεβρουαρίου 2005 το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού παρουσίασε στο Κτήριο 5 του «Ελληνικού Κόσμου» τη μεγάλη ιστορική και αρχαιολογική έκθεση με τίτλο «Σταυροφορίες: Μύθος και Πραγματικότητα».

Η έκθεση δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Πολιτισμός 2000», σε συνεργασία με το Ίδρυμα Πιερίδη στην Κύπρο, το Superintendence of Cultural Heritage της Μάλτας, το Instituto per le Technologie Applicate ai Beni Culturali - Consiglio Nazionale delle Ricerche της Ιταλίας και το Centre de Recherches en Arts, Images et Formes, Universite de Picardie Jules Verne της Γαλλίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέμα της έκθεσης είναι η επίδραση των σταυροφοριών στους πολιτισμούς της Μεσογείου και αντίστροφα. Καλύπτει οκτώ αιώνες ιστορίας, από τον 11ο αιώνα όταν οι πρώτοι σταυροφόροι εξόρμησαν από την Ευρώπη για να κατακτήσουν τους Άγιους Τόπους, έως τα τέλη του 18ου αιώνα, οπότε το Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, μετά την κατάληψη της Μάλτας από το Ναπολέοντα, εκδιώχθηκε από το νησί. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν ο κ. Γιάννης Τουμαζής, Διευθυντής του Ιδρύματος Πιερίδη στην Κύπρο, η κα Μαρία-Ροζάρια Μπελτζόρνο, από το Instituto per le Technologie Applicate ai Beni Culturali-Consiglio Nazionale delle Richerche, ο κ. Anthony Pace, έφορος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας της Μάλτας, και η κ. Σοφία Αντωνιάδου από το Μουσείο Πιερίδη Αρχαίας Κυπριακής Τέχνης.

Μέσα από κείμενα και εικόνες, αλλά και ανεκτίμητης αξίας εκθέματα από πολλές χώρες, παρουσιάζεται η ιστορία του κινήματος των σταυροφοριών και ο σημαντικός ρόλος που διαδραμάτισε στη διαμόρφωση και εξέλιξη της κοινωνίας, τόσο της Ευρώπης όσο και της Ανατολικής Μεσογείου. Μια καστροπολιτεία από ξύλο και μέταλλο, την οποία σχεδίασε ο κ. Γιάννης Τουμαζής, πλαισιώνει τα διακόσια περίπου σημαντικά ευρήματα -εκ των οποίων τα περισσότερα παρουσιάζονται για πρώτη φορά- αλλά και τις ψηφιακές εκτυπώσεις κειμένων και εικόνων.

Μεταξύ των εκθεμάτων αξίζει ν' αναφέρουμε εκκλησιαστικές εικόνες και τοιχογραφίες από το 13ο έως το 16ο αιώνα από την Κύπρο και τη Ρόδο -έργα όχι μόνο υψηλής καλλιτεχνικής αξίας αλλά και αντιπροσωπευτικά διαφορετικών πολιτιστικών καταβολών- αρχιτεκτονικά γλυπτά από τον Πανάγιο Τάφο στην Ιερουσαλήμ και από γοτθικούς ναούς, όπλα των Ιπποτών, προσωπογραφίες των Μεγάλων Μαγίστρων του Νοσοκομείου των Ιπποτών του Τάγματος του Αγ. Ιωάννη, νομίσματα και κεραμικά αγγεία που τεκμηριώνουν τις εμπορικές σχέσεις -όχι μόνο μεταξύ των σταυροφορικών κρατών αλλά και μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής- και τέλος ισλαμικά αντικείμενα που μαρτυρούν την πολιτισμική επιρροή της Ανατολής στη Δύση. Όλα αυτά παρουσιάζονται σε ένα περιβάλλον υψηλής αισθητικής, στο Κτήριο 5, ένα ριζικά ανακαινισμένο βιομηχανικό κτήριο του «Ελληνικού Κόσμου».

Ιδιαίτερα σημαντικό στην προσέγγιση της έκθεσης είναι το πολυμεσικό έκθεμα, που αποτελεί παραγωγή του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Το έκθεμα, το οποίο σχεδίασε και ανέπτυξε το τμήμα Πολυμέσων του ΙΜΕ, λειτουργεί αυτόνομα και συμπληρωματικά προς τα φυσικά εκθέματα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της νέας τεχνολογίας, με στόχο να προσφέρει στον επισκέπτη πρόσθετες πληροφορίες για τις σταυροφορίες. Δεν επεξηγεί την έκθεση, αλλά αποτελεί λειτουργικό μέρος και σταθμό της. Εισάγει ταυτόχρονα μια πρωτότυπη μουσειολογική προσέγγιση. Το έκθεμα περιλαμβάνει ψηφιακές εικόνες πραγματικών αντικειμένων, ψηφιακούς χάρτες -όπου ερμηνεύονται οι τροχιές των σταυροφοριών-, κείμενα και άλλα δισδιάστατα και τρισδιάστατα στοιχεία.

Επιπλέον, τα τμήματα Μουσειοπαιδαγωγών και Εκθέσεων του ΙΜΕ έχουν ετοιμάσει ειδικά για τους μαθητές -ηλικίας 10 ετών και άνω- εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία θα παρουσιάζονται σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης. Οι μαθητές μεταφέρονται σε άλλες εποχές και τόπους και μαθαίνουν γεγονότα που ήταν σημαντικά για τον τόπο μας και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Βλέπουν πώς μέσα από τις επαφές και τις ανταλλαγές λαοί και πολιτισμοί επηρεάζουν ο ένας τον άλλον. Με στόχους προσαρμοσμένους στα σχολικά προγράμματα κάθε ηλικίας οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες προκαλούν τους μαθητές να διαμορφώσουν ιστορική σκέψη και συνείδηση· να αντιληφθούν ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος· να εκτιμήσουν την πολιτιστική του κληρονομιά· να αναπτύξουν την παρατήρηση, την κριτική σκέψη και τη φαντασία.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 20 Μαΐου 2005.
Mπορείτε επίσης να επισκεφθείτε και τον κόμβο της έκθεσης, στη διεύθυνση: http://crusades.ime.gr