Από την εποχή του Εμφυλίου (1946-49), αλλά ακόμα περισσότερο μετά από αυτόν, η μορφή που προσέλαβαν οι κομματικοί σχηματισμοί στο κοινοβούλιο απέκτησε τριπαραταξιακό χαρακτήρα. Η πολιτική διάταξη Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά, με δεδομένη την όξυνση των πολιτικών παθών που προηγήθηκε και διαίρεσε τη χώρα τη δεκαετία του '40, έτεινε να μεταβάλει τις παραταξιακές ταυτίσεις σε ιδεολογικές τοποθετήσεις.

Στην αρχή του 1950, οι δυνάμεις του Κέντρου (Ε.Π.Ε.Κ.) κατάφεραν να αποκτήσουν την εξουσία και με αρχηγό το γηραιό στρατηγό Νικόλαο Πλαστήρα κυβέρνησαν για μισή σχεδόν τετραετία. Επρόκειτο για μια σειρά κυβερνήσεων με περιορισμένη ευχέρεια ελιγμών αλλά και ισχνότατη ισχύ στο πολιτικό πεδίο, που όπως και αυτές που ακολούθησαν τελούσε υπό τη διαρκή αμερικανική κηδεμονία. Η εκλογική ήττα της Ε.Π.Ε.Κ. το 1952, εκτός από τη διεύρυνση των κατασταλτικών μέτρων για τους ηττημένους του Εμφυλίου, σήμανε και το οριστικό τέλος του γενικότερου πολιτικού διαβήματος που αντιπροσώπευε, δηλαδή της πολιτικής συναίνεσης και της κοινωνικής συμφιλίωσης.

Η εξοστρακισμένη, από την πολιτική ζωή της χώρας, Αριστερά βρήκε χώρο έκφρασης στη σύσταση της Ε.Δ.Α. (1951), η οποία αναδείχτηκε σε σημαντικό -αν και σταθερά αποκλεισμένο από τα κέντρα λήψης αποφάσεων- πόλο. Μετά τη διάλυση του Kέντρου ως αυτόνομου πολιτικού φορέα, η Ε.Δ.Α. ουσιαστικά επέκτεινε την εκλογική της επιρροή σε ένα σημαντικό τμήμα της ΕΑΜογενούς κεντροαριστεράς.