Αυτή την εποχή δίνουν σημαντικά κομμάτια από το έργο τους που έχει ήδη εγκαινιαστεί τα προηγούμενα χρόνια μια σειρά πεζογράφων καταγόμενων από την ελληνική επαρχία,

με ενδιαφέροντα ηθογραφικά, εκφραστικό μέσο το διήγημα και γλώσσα λαϊκή που δεν έχει ακόμα βρει το λόγιο χαρακτήρα, στον οποίο θα καταλήξουν ο Παλαμάς και οι γύρω του: ο Xρήστος Χρηστοβασίλης από την Ήπειρο, ο Σπήλιος Πασαγιάννης από την Πελοπόνησσο, ο Ιωάννης Κονδυλάκης από την Κρήτη, ο Γιάννης Βλαχογιάννης από τη Ναύπακτο, ο Αντώνης Τραυλαντώνης από το Μεσολόγγι, ο Στέφανος Γρανίτσας από τη Ρούμελη, ο Παύλος Νιρβάνας, ο Ανδρέας Καρκαβίτσας.

Απολαμβάνοντας απόλυτη αναγνώριση από το κοινό του συνεχίζει το έργο του ο Γρηγόριος Ξενόπουλος (1867-1951), ο οποίος περνά με άνεση στο είδος του μυθιστορήματος από το διήγημα, ενώ έχει ήδη αφήσει στο έργο του το περιβάλλον της Ζακύνθου για το μικροαστικό περιβάλλον της Αθήνας. Αυτή την εποχή δίνει κάποια από τα γνωστότερα έργα του: Πλούσιοι και Φτωχοί (1919), Τίμιοι και άτιμοι (1922), Τυχεροί και άτυχοι (1924).

Στο πλαίσιο του συμβολισμού κινείται η γραφή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου (1867-1911), επηρεασμένου από τα ευρωπαϊκά ρεύματα. Έργα του είναι Το Βιβλίο της αυτοκράτειρας Ελισάβετ (1907) και το μυθιστόρημα Κερένια κούκλα (1911), στα οποία επικρατεί ένας τολμηρός ρεαλισμός, ευαισθησία κι έντονη υποβλητικότητα στην απόδοση του περιβάλλοντος και της ψυχικής διάθεσης των προσώπων.

Από την ηθογραφία ξεκινά γύρω στο 1900 και ο Δημοσθένης Βουτυράς (1871-1958).

Ο Βουτυράς μεταφέρει την ηθογραφία από το χωριό στις φτωχογειτονιές και τις αποπνικτικές συνοικίες της σύγχρονης πόλης, με ήρωες δυστυχείς προλετάριους, θαμώνες των καπηλειών, σε πλήρες αδιέξοδο. Το κλίμα του θα επηρεάσει πολύ τους πεζογράφους της γενιάς του '20, δεκαετία στην οποία ο Βουτυράς θα εξακολουθήσει να γράφει με πολλή επιτυχία.

Οι σοσιαλιστικές πεποιθήσεις, η κοινωνική κριτική, το ενδιαφέρον για την πραγματικότητα των αδικημένων ομάδων εμπνέουν τον Κώστα Παρορίτη (Ο κόκκινος τράγος, 1924). Τη μικροαστική ζωή, επηρεασμένος από το νατουραλισμό του Ζολά, χωρίς ιδιαίτερες αξιώσεις, στην κατεύθυνση πάντα της κοινωνικής πεζογραφίας, περιγράφει και ο Διονύσιος Κόκκινος.