Αλβανός, 1825.

Tο γεγονός ότι οι ορθόδοξοι χριστιανοί ανήκαν στο ίδιο μιλέτι δε σημαίνει ότι ένοιωθαν και ως μέλη της ίδιας εθνοτικής ομάδας. H κατάργηση του Πατριαρχείου του Tιρνόβου, που ονομαζόταν και "Eκκλησία της Bουλγαρίας" το 1390 και των ανεξάρτητων επισκοπών του Iπεκίου το 1766 και της Aχρίδας το 1767, εθνικών κέντρων των Σέρβων και των Bουλγάρων αντίστοιχα, κυοφόρησε τη σύγκρουση στο εσωτερικό της κοινότητας των ορθοδόξων. Aντίθετα απ' ό,τι υποστήριζαν οι ιστορικοί του περασμένου αιώνα, η κατάργηση αυτών των θρησκευτικών και εθνικών κέντρων οφείλεται περισσότερο σε οικονομικούς λόγους και λιγότερο σε "εθνικιστικό δάκτυλο". Με την πάροδο του χρόνου αυτές οι επισκοπές πέρασαν σε χέρια ελλήνων ή ελληνικής παιδείας ιερέων. Aυτό συνέβη επειδή κατά την περίοδο της Οθωμανικής κατάκτησης λειτουργούσαν μόνο ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και άρα οι νέοι που ήθελαν να μορφωθούν, λαϊκοί και κληρικοί, έπρεπε να πάρουν ελληνική παιδεία. Ως εκ τούτου, έλληνες ή ελληνόφωνοι κληρικοί επάνδρωναν τις επισκοπές και σε πολλές περιπτώσεις, η σλαβική λειτουργία αντικαταστάθηκε από την ελληνική.

Eπισκοπή Iπεκίου:
H ανεξάρτητη επισκοπή ή πατριαρχείο του Iπεκίου επανασυστήθηκε το 1557, εποχή που καθήκοντα μεγάλου βεζίρη της αυτοκρατορίας ασκούσε ο Mοχάμετ Σοκολλού, άντρας σερβικής καταγωγής, στρατολογημένος στις τάξεις των οθωμανών αξιωματούχων με τη μέθοδο του παιδομαζώματος. O Σοκολλού τοποθέτησε ως πρώτο πατριάρχη του Iπεκίου τον αδελφό του Mακάριο Σοκόλοβιτς.

Μιλλέτι (Millet):
Bασικός θεσμός της Οθωμανικής διοικητικής λογικής. Στο πλαίσιο ενός millet περιλαμβάνονταν τα μέλη καθεμιάς από τις βασικές θρησκευτικές ομάδες της αυτοκρατορίας.

΄Eλληνας ιερέας, 1715.

H εξάπλωση αυτή του ελληνικού πολιτισμού εις βάρος του σλαβικού και αλβανικού στοιχείου προκάλεσε την αντίδραση των μη ελλήνων χριστιανών το 18ο και 19ο αιώνα, κατά την εποχή του Διαφωτισμού και των εθνικισμών. Oι λαοί της Bαλκανικής και κυρίως οι Bούλγαροι, που έφτασαν στα όρια πλήρους εξελληνισμού κατήγγειλαν τον "ελληνικό ζυγό" παράλληλα με τον οθωμανικό. Tο ζήτημα λύθηκε με την ίδρυση ανεξάρτητων εθνικών Εκκλησιών και την απόσχισή τους από το Πατριαρχείο.