Nέοι εχθροί εμφανίστηκαν στο ιστορικό προσκήνιο μετά τον 6ο αιώνα και διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο, καθώς επηρέασαν την τύχη της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Πρόκειται για τους Αβάρους και τους Σλάβους, η παρουσία των οποίων μεταβλήθηκε από παροδική σε μόνιμη και ταυτόχρονα οι επιθέσεις τους μέσα στην αυτοκρατορία, ακόμη και μέχρι την ίδια την Πρωτεύουσα, αποτελούν δηλωτικά στοιχεία του βαθμού επικινδυνότητας που είχαν για το Βυζάντιο.