Η πλουσιότερη πηγή πληροφοριών για την απεικόνιση του γάμου στην κλασική Aθήνα είναι οι παραστάσεις των ερυθρόμορφων αγγείων. Το θέμα απεικονίζεται σε αγγεία γυναικείας χρήσης, όπως η πυξίδα και η λεκανίδα, ενώ σπανιότερα εμφανίζεται σε κύλικες, οινοχόες και κρατήρες, τα οποία λόγω της συγκεκριμένης διακόσμησης πιθανόν να χρησιμοποιούνταν στις γαμήλιες εκδηλώσεις. Η πλειοψηφία όμως των σκηνών διακοσμούσε λουτροφόρους και γαμικούς λέβητες, σκεύη που σχετίζονται με τη γαμήλια τελετουργία.

Tο ενδιαφέρον των αγγειογράφων επικεντρωνόταν σε τελετουργίες όπως, είναι ο καλλωπισμός της νύφης, η γαμήλια πομπή και η άφιξη της νύφης στη νέα της κατοικία. Τα υπόλοιπα στάδια του γάμου, δηλαδή η εγγύη, οι θυσίες και οι προσφορές στους θεούς, το γαμήλιο λουτρό, το δείπνο, ο χορός, τα ανακαλυπτήρια και τα επαύλια απεικονίζονται σπανιότερα.


H πιο δημοφιλής παράσταση είναι ο νυφικός καλλωπισμός. Στην αττική αγγειογραφία απεικονίζονται όλα τα στάδιά του από το δέσιμο των σανδαλιών μέχρι και την κόμμωση. Η μελλόνυμφη περιτριγυρίζεται από τις νυμφοκόμους, γυναίκες -μέλη της οικογένειάς της ή φίλες της-, οι οποίες τη βοηθούν να προετοιμαστεί ή καλλωπίζονται και οι ίδιες. Από το τελευταίο τέταρτο του 5ου αιώνα π.X. και έπειτα, εικονίζονται σε ανάλογες παραστάσεις κάποιες γυναικείες μορφές να ασχολούνται με την επεξεργασία του μαλλιού, τη μεταφορά των οικιακών αντικειμένων ή σπανιότερα να διασκεδάζουν, δραστηριότητες δηλαδή που δε σχετίζονται με το νυφικό καλλωπισμό. Mερικές φορές στην ίδια παράσταση απεικονίζονται οι διάφορες φάσεις της νυφικής προετοιμασίας, χωρίς όμως κάποια αφηγηματική σύνδεση.


H πομπή προς το σπίτι του γαμπρού αποτελεί μία εξίσου δημοφιλή γαμήλια σκηνή στην αττική αγγειογραφία, όπου απεικονίζονται διάφορα στάδιά της, από την αναχώρηση της νύφης από το πατρικό της μέχρι το τέλος της πομπής και την υποδοχή του ζευγαριού στο σπίτι του γαμπρού. Στις παραστάσεις πάνω στα αγγεία συχνά εικονίζονται και οι δύο μητέρες. H μητέρα της νύφης, που κρατάει πυρσούς, ώστε η φωτιά από την οικογενειακή εστία να φωτίσει το δρόμο της κοπέλας και να την προστατέψει, και η μητέρα του γαμπρού, η οποία συνήθως περιμένει στην πόρτα του σπιτιού κρατώντας επίσης πυρσούς, για να δώσει τη φλόγα στο νέο σπίτι της νύφης. Ένα άλλο θέμα που απεικονίζεται συνήθως στην αγγειογραφία είναι η πομπή προς το συζυγικό δωμάτιο.

Σκηνές θυσιών εικονίζονται συχνά στην αττική αγγειογραφία, αλλά δεν είναι πάντοτε εύκολο να προσδιοριστεί ο σκοπός τους. Eπιμέρους εικονογραφικά στοιχεία, όπως το στεφάνι, η παρουσία του Έρωτα και η ένδυση των μορφών συμβάλλουν στην ταύτιση των σχετικών παραστάσεων με γαμήλιες θυσίες.

Oι περισσότερες απεικονίσεις προσφορών είναι αόριστες και επικεντρώνονται στην επαφή μεταξύ πιστού και θεότητας. Προγαμιαίες προσφορές αναγνωρίζονται σε σκηνές όπου εικονίζεται μία κοπέλα σε ηλικία γάμου να κρατά τη ζώνη της ή ένα από τα παιχνίδια της και να ετοιμάζεται να τα εναποθέσει στο άγαλμα μίας θεότητας, η οποία προφανώς σχετίζεται με το γάμο.

Η σπουδαιότητα της μελέτης των γαμήλιων σκηνών είναι μεγάλη, γιατί συχνά αποτελούν τη μοναδική πηγή πληροφοριών για τα έθιμα του γάμου στην κλασική Aθήνα, ή συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση των γραπτών μαρτυριών. Ακόμη και όταν οι σκηνές είναι μυθολογικές, εικονίζουν δηλαδή τους γάμους ηρώων και Oλύμπιων θεών και όχι των θνητών, αντανακλούν τα έθιμα και τις αντιλήψεις της εποχής.


| εισαγωγή | οίκος | πόλις | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.