Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου η κατάσταση στην Αθήνα διαφοροποιήθηκε σημαντικά. Ο αθηναϊκός στόλος έπαψε να είναι κυρίαρχος, ενώ το φαινόμενο της πειρατείας έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Μέχρι τότε η πόλη επωφελούνταν σημαντικά από τις περιουσίες των ξένων ιδιωτών και από τους κρατικούς θησαυρούς που βρίσκονταν στη διάθεσή της. Όμως, μετά την ήττα της το 404 π.Χ. η Αθήνα έχασε σχεδόν όλες τις υπερπόντιες κτήσεις της.

Για τον αθηναϊκό λαό, η Αθηναϊκή συμμαχία δεν ήταν απλά μία πολιτική πρόταση αλλά κυρίως μία οικονομική συμφωνία εξαιρετικά κερδοφόρα. Το 431 π.Χ., ο ετήσιος φόρος με τις υπόλοιπες εισφορές των συμμάχων έφτανε το ποσό των 600 ταλάντων, ενώ το 425 π.Χ. είχαν συγκεντρωθεί 1300 τάλαντα. Tο 413 π.Χ. το ποσό άγγιξε περίπου τα 900 τάλαντα. Εάν προστεθούν σε αυτά τα χρήματα οι δασμοί που είχαν επιβληθεί στις εμπορικές συναλλαγές των ξένων και στους μετοίκους, προκύπτει ότι τα έσοδα της πόλης ήταν αρκετά για να απαλλάξουν τους εύπορους πολίτες από την υποχρέωση πληρωμής της εισφοράς. Ακόμη, ορισμένοι από αυτούς είχαν την ευκαιρία να αυξήσουν το εισόδημά τους με συμβόλαια που έκλειναν για ανοικοδόμηση κτηρίων και επισκευές του στόλου.

Επομένως, με την πτώση της Αθηναϊκής ηγεμονίας το οικονομικό γίγνεσθαι στην Αθήνα δέχτηκε ένα ισχυρό πλήγμα. Δεν υπήρχαν πλέον σύμμαχοι υποχρεωμένοι να ξοδέψουν χρήματα ερχόμενοι στην πόλη για να ζητήσουν την υποστήριξή τους. Η Αθήνα δεν ήταν σε θέση πια να απαιτήσει τη μεταφορά στον Πειραιά σημαντικών πρώτων υλών και προϊόντων, όπως για παράδειγμα ξυλεία, σίδηρο, χαλκό, κερί, λινάρι, βαφές, πολεμικό υλικό και κυρίως σιτάρι. Ούτε όμως και να προσελκύει ωφέλιμες προσφορές, όπως την αποστολή σιταριού από την Αίγυπτο το 446/5 π.Χ.

Αντίθετα, η Β' Αθηναϊκή συμμαχία τον 4ο αιώνα π.Χ. δεν αποτέλεσε σημαντική πηγή πλούτου για το αθηναϊκό κράτος. Παρόλο που ο Δημοσθένης αναφέρει ότι οι σύμμαχοι πλήρωναν τις λεγόμενες συντάξεις -δεν ονομάζονταν πλέον φόροι- για πολεμικούς σκοπούς, περισσότερες πληροφορίες δεν υπάρχουν για αυτό το θέμα. Πιθανότατα, βέβαια, και αρχικά τουλάχιστον σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, κάθε σύμμαχος της Αθήνας επιβαρυνόταν με κάποιο ποσό. Αργότερα οι συντάξεις εξελίχτηκαν σε ετήσια υποχρέωση. Κάποια ποσά μάς είναι γνωστά από το Δημοσθένη, κυμαίνονται όμως σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα από τις συμμαχικές εισφορές του 5ου αιώνα.



| εισαγωγή | γαιοκτησία-γεωργία | εμπόριο | μεταλλεία | Κλασική Εποχή
| κρατική πρόνοια | λειτουργίες | ιδιωτική περιουσία |

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.