Στην κλασική Αθήνα ένα μεγάλο μέρος του αντρικού πληθυσμού γνώριζε γραφή και ανάγνωση, όπως προκύπτει από τις σχετικές αναφορές στα έργα του Αριστοφάνη. Στο τελευταίο τέταρτο του 5ου αιώνα π.X. δεν υπήρχαν αναλφάβητοι στα πρόσωπα των κωμωδιών του. Ακόμη και ο χωρικός Στρεψιάδης στις Νεφέλες και ο αλλαντοπώλης Αγοράκριτος στους Ιππής γνώριζαν γράμματα. Παρ' όλα αυτά μαρτυρούνται και οι περιπτώσεις αναλφαβητισμού, όπως ενός Αθηναίου που το 482 π.Χ. ζήτησε από τον ίδιο τον Αριστείδη να γράψει το όνομά του πάνω στο όστρακο του οστρακισμού, καθώς εκείνος δε γνώριζε γραφή. Δεν υπάρχουν αναφορές στην εκπαίδευση των γυναικών, αν και ορισμένες ήταν εγγράμματες.

Η εκπαίδευση ήταν ελεύθερη και είχε αφεθεί στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Παρ' όλα αυτά, οι αθηναϊκοί νόμοι καθόριζαν τις ώρες λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων, τον αριθμό και τις ηλικίες των μαθητών και επέβαλλαν κρατικό έλεγχο στους δασκάλους. Είναι ενδιαφέρον ότι ο δάσκαλος δεν κρινόταν σε ζητήματα που άπτονταν του γνωστικού του πεδίου αλλά σε θέματα συμπεριφοράς. Οι ημέρες της σχολικής αργίας εξαρτώνταν από τον κύκλο του ετήσιου εορτολογίου και οι περισσότερες ήταν συγκεντρωμένες στη διάρκεια του μήνα Ανθεστηριώνα (Φεβρουαρίου).

H στοιχειώδης σχολική εκπαίδευση περιλάμβανε τρεις τομείς διδασκαλίας: τα γράμματα, τη γυμναστική και τη μουσική. Τα παιδιά ξεκινούσαν το σχολείο σε ηλικία 7 ετών. Τα σχολικά χρόνια ήταν συνολικά περίπου δέκα, αλλά, καθώς η διδασκαλία ήταν ιδιωτική, μόνο οι εύποροι είχαν την οικονομική δυνατότητα να συνεχίσουν πέρα από τη βασική εκπαίδευση των τριών ή τεσσάρων ετών. Η πολιτεία βέβαια προνοούσε για τα παιδιά όσων είχαν σκοτωθεί σε πολέμους επιχορηγώντας τις σπουδές τους με κρατικά έξοδα.

Οι μαθητές που προέρχονταν από εύπορες οικογένειες συνοδεύονταν στο σχολείο από τον παιδαγωγό, έναν έμπιστο δούλο. Αυτός μετέφερε τις κερωμένες πλάκες, την πένα, τα βιβλία και την κιθάρα ή τον αυλό του μαθητή και συχνά παρέμενε στην αίθουσα διδασκαλίας για όσο διάστημα το παιδί βρισκόταν εκεί. Τέλος, βοηθούσε το μαθητή στη μελέτη του.



| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.