Για τη γένεση της τραγωδίας οι γνώμες των ερευνητών εξακολουθούν να διίστανται. Παρατηρήσεις σε πρωτόγονες κοινωνίες διατηρούν σίγουρα την αξία τους, κυρίως για τη μάσκα ως μέσο μεταμόρφωσης, καθώς και για το φαινόμενο της θεοληψίας: ο άνθρωπος μιμούμενος τις δαιμονικές δυνάμεις νομίζει ότι τις νιώθει μέσα του. Οι αγροτικές γιορτές και οι θρησκευτικές τελετουργίες έχουν κοινές ρίζες και ανταποκρίνονται σε ανάγκες κοινές σε όλους τους ανθρώπους. Η μορφή όμως που πήρε η έκφραση αυτή στην Aττική με τη δημιουργία της δραματικής ποίησης δεν επιτεύχθηκε πουθενά αλλού. Ήταν οι θεσμοί της δημοκρατίας και ο ελεύθερος διάλογος οι βασικές προϋποθέσεις που άλλαξαν το περιεχόμενο και τη μορφή των διονυσιακών λαϊκών τελετουργιών και των διθυραμβικών ύμνων. Πολύ σύντομα τα θέματα προέρχονται από άλλους μύθους εκτός των διονυσιακών. Η μορφή του δράματος έχασε τον αυτοσχεδιασμό της και απέκτησε σταθερή δομή. Ο ρόλος του χορού μειώθηκε, ενώ αντίθετα αυξήθηκε εκείνος του υποκριτή.

Σύμφωνα με την παράδοση, γύρω στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., όταν τύραννος στην Αθήνα ήταν ο Πεισίστρατος, ο ποιητής Θέσπης παρενέβαλε στο διθύραμβο προς τιμήν του Διονύσου, τον οποίο έψαλλε ένας χορός, στίχους σε άλλο μέτρο και χωρίς μελωδία, με τους οποίους αποκρινόταν ο ίδιος (υπεκρίνετο, από όπου υποκριτής, δηλαδή ηθοποιός) στα λόγια του χορού. Έτσι ο Θέσπης θεωρείται ο πατέρας της τραγωδίας και του θεάτρου γενικά.