|
Το βιβλίο του Αριστοτέλη που διασώθηκε ως Ποιητική γράφτηκε μάλλον μεταξύ του 347 και 342 π.X. αλλά στη συνέχεια υπέστη μερική αναθεώρηση ή από τον ίδιο το φιλόσοφο ή από κάποιο μαθητή του. Δεν μπορεί βέβαια να γίνει λόγος για κάποιο σύστημα αισθητικής ούτε σ' αυτό ούτε στα άλλα έργα του. Ό,τι έχουμε στα χέρια μας είναι ένα δείγμα θεωρίας της λογοτεχνίας, μέσα στο οποίο προβάλλονται πολλές έμμεσες απαντήσεις στις απόψεις του Πλάτωνα και το οποίο είχε τεράστια επίδραση στους επόμενους αιώνες. Ο Αριστοτέλης εφάρμοσε και στην Ποιητική το ταξινομικό μεθοδολογικό σύστημα που τον χαρακτηρίζει. Για το λόγο αυτό -και σε αυτό το σημείο διαφέρει από τον Πλάτωνα- την αντιμετώπισε ανεξάρτητα από την ηθική και την πολιτική. Η ποίηση γι' αυτόν εντάσσεται στις μιμητικές τέχνες, οι οποίες χωρίζονται σε μιμήσεις των οπτικών παραστάσεων μέσω σχεδίου και χρώματος και σε μιμήσεις ανθρώπινων πράξεων μέσω λόγου, μουσικής και χορού. Δύο έννοιες-κλειδιά της αριστοτελικής αντίληψης είναι η οικεία ηδονή και η κάθαρσις. |
 |
Για την κατανόηση της λειτουργίας της ποίησης, ο Αριστοτέλη αναζητά το σκοπό (τέλος), δηλαδή το τελικό της αίτιο. Συγχρόνως προβαίνει σε δύο θεμελιώδεις παραδοχές:
I) ότι η μίμηση, όπως και η μελωδία και ο ρυθμός, είναι έμφυτη στον άνθρωπο και
II) ότι η αναγνώριση της μίμησης προκαλεί ευχαρίστηση, ακόμα κι αν το αντικείμενο της μίμησης δεν είναι ευχάριστο, επειδή ο θεατής μαθαίνει ν' αναγνωρίζει. O συλλογισμός αυτός ανασκευάζει τη θέση του Πλάτωνα ότι η τέχνη δεν έχει καμιά γνωστική αξία.
Ο όρος προέρχεται ή από την ιατρική και θεραπευτική εμπειρία ή από τη θρησκευτική τελετουργία. Έχουν εκφραστεί διάφορες απόψεις για τη σημασία της καθάρσεως. Σήμερα θεωρείται γενικά αποδεκτό ότι η τραγωδία προκαλώντας συγκινήσεις έχει θεραπευτική επίδραση στην πνευματική υγεία του κοινού της και σ' αυτό συνίσταται η ψυχολογική λειτουργία της καθάρσεως.
Tέλος, μία ακόμη διαφορά του Αριστοτέλη από το δάσκαλό του είναι η άποψή του ότι η τέχνη δε χρειάζεται ηθική αλλά μόνο αισθητική λογοκρισία των έργων. Κι αυτό γιατί η αίσθηση δικαιοσύνης και ηθικής συμπίπτουν στην αριστοτελική αντίληψη της τέχνης με την αισθητική αρτιότητα.
 |
 |
|
| |
|||
| |||