Η επανεμφάνιση της γραφής σε μία νέα, πολύ εύχρηστη μορφή συντέλεσε αποφασιστικά στην εδραίωση παλαιών και στη διαμόρφωση νέων αξιών της αρχαϊκής κοινωνίας. Ισχυροποιήθηκε η συνείδηση της κοινής γλώσσας και καταγωγής, οριστικοποιήθηκε η παράδοση των ομηρικών επών και γεννήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της ατομικότητας. Δεν εξέλειψαν, ωστόσο, παραδόσεις που -επιτρέποντας έναν αναχρονισμό- θα τις ονομάζαμε "μεταφυσικές". Από την πίστη στη μαντική και τη μαγεία -με έντονη την επιρροή του Ανατολικού κόσμου- αναδύθηκαν σταδιακά οι πρώτες επιστήμες όπως η ιατρική. Το Δελφικό μαντείο, ως πανελλήνιο ιερό, συνέβαλε στη διαμόρφωση των κοινωνικών αξιών και των πολιτικών θεσμών της Αρχαϊκής περιόδου.