Σε μια κοινωνία που χαρακτηριζόταν κατά κύριο λόγο από μη νομισματική οικονομία, όπως αυτή της αρχαϊκής Αθήνας, οι τάξεις προσδιορίζονταν αρχικά με βάση τη συνεισφορά των πολιτών στον πόλεμο. Η ανώτερη τάξη αναλάμβανε τα υψηλότερα διοικητικά και στρατιωτικά αξιώματα, μεταξύ των οποίων ξεχώριζαν του πολέμαρχου και του τριήραρχου. Τα μέλη της αμέσως επόμενης τάξης συμμετείχαν στον πόλεμο με το άλογό τους (η συντήρηση του οποίου ήταν δαπανηρή) και γι' αυτό ονομάζονταν ιππείς. Οι ζευγίτες -όσοι δηλαδή μπορούσαν να εκτρέφουν ένα ζευγάρι βόδια- αποτελούσαν το κυρίως σώμα της αθηναϊκής στρατιωτικής δύναμης, τους καλούμενους οπλίτες. Οι θήτες, που αποτελούσαν την κατώτερη τάξη, στρατεύονταν μόνον ως κωπηλάτες.


Ο Σόλωνας προσδιόρισε με ακρίβεια τις τάξεις, καθορίζοντας ως κριτήριο το ύψος των εγγείων προσόδων. Τα σιτηρά μετρούνταν σε μεδίμνους και τα υγρά (κρασί, λάδι) σε μετρητές. Ο μέδιμνος και ο μετρητής είχαν διαφορετικό όγκο, αλλά την ίδια αξία μεταξύ τους. Aργότερα μάλιστα η αξία του καθενός ισοδυναμούσε με μία δραχμή. Όσοι είχαν εισόδημα πάνω από πεντακόσιους μεδίμνους σιτηρών αποτελούσαν την ανώτερη τάξη και αποκαλούνταν πεντακοσιομέδιμνοι. Είχαν αυξημένες υποχρεώσεις απέναντι στην πολιτεία και συμμετείχαν στις πιο δαπανηρές χορηγίες, που ονομάζονταν λειτουργίες. Ως αντάλλαγμα, είχαν πρόσβαση στα ανώτερα αξιώματα των αρχόντων και των ταμιών. Ακόμα και στην Κλασική περίοδο, όταν πια μπορούσε πρακτικά ο οποιοσδήποτε πολίτης να εκλεγεί άρχων, οι ταμίες συνέχισαν να εκλέγονται από τους πεντακοσιομέδιμνους.


Οι πολίτες που είχαν εισόδημα μεταξύ 500 και 300 μεδίμνων αποτελούσαν την τάξη των ιππέων. Εκείνοι με εισόδημα μεταξύ 300 και 200 μεδίμνων ήταν οι ζευγίτες, ενώ όσοι είχαν ακόμα μικρότερο ανήκαν στους θήτες. Οι ονομασίες αυτές ήταν σε χρήση και παλαιότερα, αλλά μετά το Σόλωνα απέκτησαν σαφές οικονομικό περιεχόμενο. Ο υπολογισμός του εισοδήματος με βάση τις έγγειες προσόδους δεν ήταν κατάλληλος για τους δημιουργούς (βιοτέχνες, εμπόρους). Γι' αυτό το λόγο υπολογίστηκε χρηματικό ισοδύναμο και λίγο αργότερα (πιθανώς γύρω στα 581 π.X.) τους επιτράπηκε να ενταχθούν στις τρεις ανώτερες τάξεις, ανάλογα με το εισόδημά τους (Πολυδεύκης, Ονομαστικόν 4.165).


| εισαγωγή | δομές | δίκαιο | αξίες | Αρχαϊκή Περίοδος

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες θα δείτε μια σύντομη περιγραφή.