Τα πρωιμότερα προϊόντα καλλιτεχνικής δημιουργίας στην ιστορία της ανθρωπότητας ανάγονται στην Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο (35.000-10.000 π.Χ.) και αποτελούν πνευματικά προϊόντα του Homo sapiens sapiens, δηλαδή του σημερινού ανθρωπολογικού τύπου. Μεμονωμένα ευρήματα όμως, όπως γραμμικά σχέδια χαραγμένα σε οστά ελέφαντα, από το Bilzingsleben της Γερμανίας, όπου έζησε άνθρωπος του τύπου Homo erectus, ανάγουν τις πρώτες εκφράσεις τέχνης πιθανά στην Κατώτερη Παλαιολιθική (600.000-100.000 π.Χ.).

Βασικές μορφές της παλαιολιθικής τέχνης αποτελούν οι βραχογραφίες και η μικροτεχνία. Σ' αυτές αποτυπώνονται με μοναδική φυσιοκρατία ή και σχηματοποιημένη εκφραστικότητα το φυσικό περιβάλλον και τα ζώα της εποχής, οι ζωτικές δραστηριότητες του παλαιολιθικού κυνηγού, οι συνοδοιπόροι του -άντρες και γυναίκες- στη σκληρή καθημερινότητα, αλλά και όσα τον φόβιζαν και έπρεπε να εξευμενίσει, όσα κατάφερνε να υπερνικήσει και ήθελε να θυμάται.


Στην Ευρώπη διατηρήθηκαν βραχογραφίες στα πολυάριθμα σπήλαια των Πυρηναίων, τόσο στη Γαλλία (Lascaux, Niaux, Perle Meche, Chauvet, Cosquer, Les Trois Freres) όσο και στην Ισπανία (Altamira, Tito Bustillo, Covalanas). Οι παλαιότερες από τις μέχρι στιγμής γνωστές βραχογραφίες εντοπίστηκαν στο σπήλαιο Chauvet και χρονολογούνται 32.500 χρόνια πριν από σήμερα. Μαμούθ, βίσονες, ταύροι, άγρια άλογα, ελάφια, αλλά, σπανιότερα, και μεγάλα ψάρια, φώκιες και πιγκουίνοι συνθέτουν μαζί με ανθρώπινες φιγούρες σκηνές κυνηγιού με μοναδική ζωντάνια. Οι μορφές είναι χαραγμένες, ανάγλυφες και ζωγραφισμένες στα τοιχώματα των σπήλαίων. Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται είναι γαιώδη: κόκκινη ώχρα από αιματίτη, μαύρο από καμμένα ξύλα ή κόκκαλα ζώων, και τέλος κίτρινο και καφέ από λιμονίτη ή από μίγμα αιματίτη και οξείδιου του μαγγανίου. Η θέση των βραχογραφιών, κατά κανόνα στους σκοτεινούς θαλάμους των σπηλαίων, καθώς και η θεματογραφία τους, οδηγούν στη σύνδεση της τέχνης αυτής με τη διεξαγωγή κάποιων τελετών.





Η μικροτεχνία είναι διαδεδομένη στην Ευρώπη, από τις ακτές του Ατλαντικού μέχρι τα Ουράλια όρη. Ανάγεται στην Ωρινάκια πολιτισμική φάση (περίπου 30.000-20.000 πριν από σήμερα), γνωρίζει όμως ιδιαίτερη ακμή κατά τη Μαγδαλένια φάση (περίπου 15.000-11.500 πριν από σήμερα). Μορφές ανθρώπων και ζώων, αλλά και τοπία βρέθηκαν χαραγμένα ή ανάγλυφα σε διάφορα είδη λίθων, οστών ζώων και σε ελαφοκέρατα. Όμως, η σημαντικότερη μορφή μικροτεχνίας είναι η μικρογλυπτική.

Γυναικείες και ανδρικές μορφές, ζώα και τέρατα μορφοποιούνται σε λίθο, οστό, ελεφαντόδοντο, ελαφοκέρατο και πηλό. Μερικά χαρακτηριστικά δείγματα της παλαιολιθικής μικροπλαστικής είναι η "Αφροδίτη" από το Willendorf της Αυστρίας, ο Λεοντάνθρωπος και η κεφαλή λιονταριού από το Vogelherd της Γερμανίας, ανάγλυφη ανθρώπινη μορφή και μαμούθ από το Geissenkloesterle Γερμανίας, καθώς και σχηματοποιημένες μορφές και αντικείμενα καλλωπισμού από την Dolni Vestonice της Τσεχίας.


IME sitemap gallery terminology bibliography www